[HABER ANALİZ] Cumhuriyetçi Parti’de ‘ırkçı bayrak’ krizi

Geçtiğimiz hafta South Carolina (SC) eyaletinde bir kilisede 9 Afrikalı Amerikalı’nın öldürülmesinin ardından yeniden alevlenen ve ırkçılığın sembolü olarak görülen Konfederasyon bayrağı tartışmaları, Cumhuriyetçi Partilileri terletti.

Geçen hafta Charleston şehrinde dokuz kişiyi öldüren 21 yaşındaki Dylann Strom Roof, arkasında bıraktığı ırkçı manifesto ile güney eyaletlerin sembolü olan Konfederasyon bayrağının tartışılmasına yol açtı. ‘‘Nefret suçlaması’’ ile yargılanacak olan Roof’un kanlı baskına motive eden ırkçı gerekçe ve sembol olarak kullandığı Konfederasyon bayrağı tartışmaların merkezinde.

ABD’li şirketler Konfederasyon bayrağı satmayacaklar

Amerika’nın iç savaşında köleliğin devamı ve beyaz ırkın üstünlüğü anlamına gelen Konfederasyon bayrağı, bugünler de ‘nefretin dili’ olarak da tanımlanıyor.

Saldırının ardından eyaletin başkenti Columbia’da hükümet binasından Konfederasyon bayrağının indirilmesi için protesto yapılmıştı. Başkan Barack Obama da bayrağın müzeye kaldırılması gerektiğini söylemişti. Bu çağrılar nihayetinde ses buldu. SC eyaleti Valisi, Kongre binasında asılı olan Konfederasyon bayrağının indirilmesi talimatını verdi.

Güney eyaletlerinin federal devletten bağımsızlıkları anlamına da gelen Konfederasyon bayrağı hala çok sayıda insanın desteklediği bir sembol.

BAYRAK, CUMHURİYETÇİLER DE AÇILIMA NEDEN OLACAK MI?

Güney eyaletleri Cumhuriyetçi Parti’nin hem başkanlık hem de ara seçimlerde oy kalelerinden. Güney ve orta Amerika’da güçlü olan Cumhuriyetçi Parti, bu bölgenin hassasiyetlerine karşı son derece duyarlı siyaset takip ediyor. Konfederasyon bayrağı tartışması bu nedenle yalnızca Cumhuriyetçi Parti içinde sarsıntıya neden oluyor.

Yaşanan gelişmeleri ve Konfederasyon bayrağına duyulan tepkiyi Cumhuriyetçi Parti için ‘‘felaket’’ diye tanımlayan Politico.com adlı siyasi haber portalı, 2016 başkanlık seçimleri için bu partiden başkan aday adayı olanları da en fazla zorlayacak konulardan biri haline geldiği yorumunu yaptı.

SC eyaleti Senatörü ve Cumhuriyetçi Parti’nin başkan aday adayı olan Lindsey Graham, CNN’de katıldığı bir programda, ‘‘O bayrak bizim tarihimizin bir parçası’’ diyerek tartışmayı adeta alevlendirdi.

Eyalet 2010 yılında ilk defa tarihinde bir başka etnik kökenden gelen (Hint) Nikki Haley’i vali olarak seçmişti. Koltuğunda ikinci dönemini yaşayan Haley, eyalet için değişimin ilk emarasi olarak görülmüştü. Yine 2013 yılında eyalet tarihinde ilk defa federal senatör olarak Afro-Amerikan kökenli Tim Scott’ı seçerek Washington DC’ye gönderilmişti.

Köleliğin ABD topraklarında hazin hikayelerine ev sahipliği yapmış eyaletlerin başında gelen SC’de Haley ile Scott’ın seçilmelerinin henüz ırkçılık konusunun aşılmadığını geçen hafta yaşanan trajedi bir kez daha gözler önüne serdi.

Haley, eyalet için yeni bir Cumhuriyetçi anlayışın hem ekonomik hem de politik getirileri olacağını savundu. Haley, mensubu olduğu partinin ileri gelenleri ile haftasonu yaptığı toplantı sonunda dün, ‘‘Kongre binasından o bayrağı taşımanın vakti geldi. O bayrak, bizim geçmişimizin bir parçası ancak bu güzel eyaletimizin geleceğini temsil etmiyor’’ diye duruşunu sergiledi.

BAYRAK TARTIŞMASINDA RAHAT OLAN İKİ BAŞKAN ADAY ADAYI VAR

Bayrak tartışmalarında belki de eli en güçlü olan başkan aday adayı Florida eski valisi Jeb Bush. Zira Bush, valiliği döneminde halk oylamasına giderek Konfederasyon bayrağını Kongre binasından kaldırtmıştı. Jeb Bush, attığı tweet ile Haley’in Konfederasyon bayrağını Kongre’den taşınması fikrini ‘‘Çok memnun oldum @nikkihaley verdiği Konfederasyon bayrağının indirilmesinden. Kararı destekliyorum’’ diye yazdı.

Cumhuriyetçilerin 2012’de başkan adayı olan Mitt Romney de bayrak konusunda açık duruş sergileyenlerdendi. Romney attığı tweet ile; “SC Kongre binasından Konfederasyon bayrağını indirin. Irkçılık için bir çok sembol ihtiva ediyor. Charleston’da öldürülenlere saygı adına indirin” dedi.

YÜKSEK MAHKEME DE BAYRAĞI YASAKLADI

Önümüzdeki yıl yapılacak başkanlık seçimleri için muhafazakar partiden başkan aday adaylığını açıklayan Teksas eski valisi Rick Perry de yaptığı açıklamada, “Vali’nin işi, insanların birlikte yaşamasını sağlamaktır yoksa kutuplaştırmak değildir. Konfederasyon savaş bayrağından insanları kutuplaştıran fazlasıyla unsur var’’ dedi.

Perry, Teksas da Konfederasyon bayrağı tartışmalarını yaşadıklarını ve olayın üstesinden geldiklerini söyledi.

Geçen aylarda Teksas Motorlu Taşıtlar Kurulu, ‘The Sons of Confederate Veterans’ derneğinin Konfederasyon bayrağının araç plakalarında olması talebini reddetmişti. Dernek konuyu daha sonra Yüksek Mahkemeye taşınmış ve geçen hafta da 4’e karşılık 5 oy ile verilen yasak kararının yerinde olduğuna hükmetmişti. Perry de bu kararı desteklediğini açıklamıştı ve ‘‘Eski yarayı kaşımanın gereği yok’’ demişti.

NET DURUŞ GÖSTEREMEYEN BAŞKAN ADAY ADAYLARI

Cumhuriyetçi Parti’nin bazı başkan aday adayları, bayrağın ırkçı sembol içerip içermediği tartışmasında net tavır alamadıkları görülüyor. Federasyon bayrağının ırkçılığın sembolü olup olmadığı sorusunu yanıtsız bırakan Wisconsin Valisi Scott Walker, Haley ile konuyu konuşacağını söyleyerek soruyu geçiştirdiği görüldü. Walker, politikacıların ülkenin birliği adına daha fazla gayret gösterip yalnızca SC değil tüm ülkede bu tür trajedinin tekrar yaşanmasının önüne geçmek olması gerektiğini söyledi.

Muhafazakar partiden bugüne kadar tek kadın başkan aday adayı olan Carly Fiorina, bayrak konusunda eleştiride bulundu ancak hüküm vermekten de kaçındı. Fiorina, “Bayrakta birçok rahatsız edici sembol olduğunu düşünüyorum. Ancak benim kişisel görüşüm asıl mesele değil. Burada asıl konu olan, South Carolina halkının seçimidir bundan sonrası için”  dedi.

Başkan aday adaylarından Arkansas eski valisi Mike Huckabee bayrak tartışmasının 2016 başkanlık seçimlerinin bir konusu olmadığı gerekçesi ile açıklama yapmaktan kaçındı. Pennsylvania eski senatörü ve başkan aday adayı Rick Santorum ise, hem konuyu ‘aptalca’ bulduğunu hem de bayrağın ırkçı sembol taşıyıp taşımadığı sorusuna hiç bir yanıt vermediği görüldü.

Florida Senatörü ve başkan aday adayı olan Marco Rubio da Konfederasyon bayrağı konusunda yorum yapmaktan kaçınan aday adaylarından. Rubio, bayrak konusunu SC halkının üzerinden geleceği açıklaması ile geçiştirdi.