Sigara paketlerindeki uyarı resimleri etkisini kaybetti

Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) kriterlerine göre artık kanıksanan resimli sağlık uyarılarının yenilenmesi gerekiyor. Uzmanlar, kullanılan resimli uyarıların 2010 yılından beri yenilenmemesi nedeniyle verilmek istenen mesajların etkisinin kalmadığını belirtiyor.

Kanada Kanser Derneği, sigara paketi sağlık uyarıları hakkında kapsamlı bir rapor hazırladı. Geçen hafta yayınlanan uluslararası durum raporuna göre dünyada tütün ürünleri paketleri üzerinde resimli sağlık uyarılarına yer verilmesi, bu uyarıların boyutlarının gitgide büyümesi ve düz pakete geçiş yönünde hızlı bir trend oluşmuş durumda. İncelemede yer alan 198 ülkeden 77’sinde 2014 yılı itibarıyla resimli sağlık uyarıları düzenlenmesi bulunuyor. İlk resimli sağlık uyarıları 2001 yılında Kanada’da uygulanmaya başlanmıştı, ancak günümüzde paketlerin arka ve ön yüzlerinde yüzde 85 oranında resimli sağlık uyarılarıyla Tayland ilk sırada yer alıyor. Tayland’ı ön yüzde 75, arka yüzde 90 sağlık uyarıları ile Avustralya izliyor. Avustralya 2012 yılında, sigara şirketlerinin ve markalarının logoları dâhil her türlü tasarım unsurunun kaldırıldığı, tek tip paketler üzerinde sadece resimli sağlık uyarılarının bulunduğu “düz paket” uygulamasına geçti. Türkiye ise paketlerin ön yüzünde yüzde 65 oranında resimli sağlık uyarısı ve arka yüzünde yüzde 65 oranında yazılı sağlık uyarısı ile en iyi uygulama yapan ülkeler sıralamasında yedinci sırada bulunuyor.

DSÖ Tütün Kontrolü Çerçeve Sözleşmesi’nin (DSÖ TKÇS) 11. maddesinin uygulanmasına ilişkin kılavuzda, tütün ürünü paketleri üzerinde yer alan iyi tasarlanmış, çarpıcı ve büyük boyutlu resimli sağlık uyarılarının tütün kullanımının zararları konusunda farkındalığı artırmak, tütün kullanımını aşağı çekmek için en etkin yöntem olduğu ifade ediliyor. Bu uyarılar ister istemez tüm tütün tüketicilerine ulaşıyor. Yapılan araştırmalar, sigara içenlerin en fazla bu uyarılara inandıklarını, en fazla bu uyarıların akıllarında kaldığını gösteriyor. Uyarıların ne kadar etkili olduğu ise duygusal etki yaratmalarına, verilen mesajın çarpıcı olmasına, paket üzerindeki fiziksel boyutuna ve yerleştirmesine, paketlerin her iki yüzünde birden olmasına, düzenli rotasyon yapılması ve belli aralıklarla yeni uyarıların devreye girmesine ve bırakma motivasyonu verirken destek bilgisi de vermelerine bağlı.