Sıcaklarda dışarı çıkmayın

Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Başak Bayram, aşırı sıcak havalar nedeniyle Türkiye ve dünyada, başta yaşlılar ve kalp hastaları olmak üzere birçok insan yaşamını yitirdiğini belirtti.

Bayram, aşırı sıcaklardan korunmak için güneşin en riskli olduğu öğlen ve öğleden sonraki saatlerde dışarıya çıkılmaması, bol su tüketilmesi, serin tutacak pamuk veya keten gibi nefes alabilen geniş kıyafetler giyilmesi gerektiğini belirterek aşırı fiziksel aktivitelerden kaçınılması uyarısında bulundu.

Yrd. Doç. Dr. Başak Bayram, aşırı sıcak havaların başta yaşlılar ve çocuklar olmak üzere tüm bireyleri olumsuz etkileyebileceğini belirtti. Vücut sıcaklığının, metabolizmanın neden olduğu ısı ile çevrenin etkisiyle kaybedilen ya da alınan ısıya ve bunların arasındaki dengeye bağlı olduğunu ifade eden Bayram, “Normalde sıcaklara karşın vücudumuzun ısısı terleme ile kontrol altında tutulur. Ancak hava sıcaklığının çok artması durumunda terleme azalır, özel yöntemler uygulanmazsa ısı artışı hızlanır ve sonuçta doku hasarı ve ölüme kadar gidebilen olumsuzluklar ortaya çıkar” dedi.

SICAK HAVALARA BEDENİN ALIŞMASI ZAMAN ALIR

Sıcak havalara bedenin alışmasının mümkün olduğunu ancak bunun zaman alacağını ifade eden Dr. Bayram, şunları anlattı: “Günlük 1- 4 saat sıcak maruziyeti ile 1-2 haftada vücudumuz sıcak havaya alışır ve daha düşük sıcaklıkta dahi terleme başlayabilir. Bu duruma aklimatizasyon denir. Aklimatizasyon ile sadece terleme değil, kalbimizin ve damarların sıcağa yanıtı da değişir ve sıcak havada egzersize toleransımız artar. Vücudun sıcaklığa uyum sağlaması kişisel faktörlerden etkilenir. Bazı kişilerin sıcak havaya uyumu daha kötüdür veya sıcaktan daha fazla etkilenir.”

Bayram, sıcağa uyum kapasitesi yeterli olmayanların ise yaşlılar, çocuklar, kronik hastalık, kalp damar, cilt hastalığı olanlar, terlemeyi baskılayıcı ilaç kullananlar (idrar söktürücü, antibiyotik gibi), sıvı alımı kısıtlı ya da sıvı kaybı fazla olanlar, aşırı kilolular, yatağa bağımlı kişiler, psikiyatrik hastalığı olanlar olduğunu belirtti.

EN AZ 40 KORUMA FAKTÖRLÜ KREMLERLE KORUNUN

Hava sıcaklıklarının artmasına bağlı birçok sağlık sorununun ortaya çıkabileceğini kaydeden Bayram, alınacak önlemleri şu şekilde sıraladı: “Korumasız olarak güneş ışığına maruz kalmanız durumunda daha sonra cilt kanseri ve kırışıklıklara da neden olan güneş yanıkları ortaya çıkar. Dışarı çıkmanız zorunlu ise en az 40 koruma faktörlü (SPF) kremlerle korunun. Güneş koruyucu kremi sürdükten sonra her iki saatte bir, denize girme sonrası ya da aşırı terleme sonrası tekrar krem kullanın. Güneşin en riskli olduğu öğlen ve öğleden sonraki saatlerde dış mekanlara çıkılmamalıdır. Bol sıvı alın, özellikle su. Serin tutacak, pamuk veya keten gibi nefes alabilen, geniş kıyafetler giyin. Beyaz ya da açık renkli kıyafetler güneş ışınlarının çoğunu yansıtır. Aşırı sıcaklarda mümkün olduğunca aşırı fiziksel aktiviteden kaçının.”

SICAK NEDENİYLE ÖDEMLER GÖRÜLEBİLİR

Aşırı sıcaklara maruz kalındığında ilk günlerde el, ayak ve dizlerde hafif-orta derecede ödem (şişlik) görülebileceğini de ifade eden Bayram, uzun süre oturma ya da ayakta kalmanın bu durumun sebebi olabileceğini belirtti. Bacak ya da kolun kalp seviyesinin üzerinde tutularak istirahat edilmesinin sıklıkla sorunu düzelteceği bilgisini verdi. Aşırı sıcaklar nedeniyle özellikle bebeklerde sıcak döküntüsü (isilik) görülebileceğini söyledi. Bayram, “Ter kanallarının tıkanmasına bağlı olarak vücutta kaşıntılı kimisi ciltten kabarık ve kırmızı lekeler ortaya çıkar. Genellikle kapalı bölgelerde ortaya çıkar. Temiz, hafif ve bol giysiler giymekle önlenebilir. Ilık duş alınması düzelmesini kolaylaştırır. Eğer ciltte içi su dolu kesecikler oluşmuş, döküntü yaygınsa ya da ateş gibi şikayetler eşlik ediyorsa bir hekime başvurulmalıdır.” dedi.

Bayram, sıcak bitkinliğinin de en sık rastlanan ısı kaynaklı hastalık olduğunu, aşırı su ve tuz kaybına bağlı olarak halsizlik, sersemlik, bulantı kusma, baş ağrısı, kas ağrısı gibi şikayetlerin görülebileceğini aktardı. Bu durumda serin yerde istirahat edilerek tuz içeren sıvılar tüketilmesini tavsiye etti. Sıcak nedeniyle özellikle yaşlılarda bayılmalar görülebileceğini kaydeden Bayram, böyle bir durumla karşılaşıldığında hastaların hastaneye götürülmesi gerektiğine dikkat çekti.