Bilinçsiz ilaç tüketimi karaciğer yetmezliğine yol açıyor

Bilinçsiz ilaç tüketimi, protein tozlarının kullanımı ve yanlış beslenme gibi durumlar karaciğer yetmezliğine yol açan sebeplerden sadece bir kaçı. Uzmanlar, Türkiye’de yaklaşık 8-10 bin kişinin karaciğer yetmezliği ile mücadele ettiğini ve bir çok hastanın gerekli tedavileri uygulanmadığı için hayatını kaybettiğini belirtti.

Memorial Ataşehir Hastanesi Organ Nakli Merkezi Başkanı Prof. Dr. K. Yalçın Polat 3-9 Kasım Organ ve Doku Bağışı Haftası öncesinde karaciğer yetmezliği ve alınması gereken önlemler hakkında bilgi verdi. Organ nakli bekleyenlerin sayısının giderek artığını ifade eden Polat, “Sağlık Bakanlığı’nın 2014 verilerine göre; 21.767 böbrek, 2.132 karaciğer, 537 kalp, 250 pankreas, 38 akciğer, 4 kalp kapağı, 1 ince bağırsak hastası kadavradan nakil olmak için beklemektedir. Ancak bu listeye kayıtlı olmayan binlerce hasta olduğu tahmin edilmektedir. Ülkemizde kadavradan nakillere göre canlıdan canlıya gerçekleştirilen nakil operasyonları daha sık yapılmaktadır. Organ bağışının az olması bunun en önemli sebebidir. 2002-2014 yılı istatistiki bilgilerine bakıldığında Türkiye’de bugüne kadar toplam 31.783 organ nakli yapılmış ve bu nakillerin 8.666 kadavradan, 23.117’si canlıdan canlıya gerçekleştirilmiştir.” dedi.

Yaşamın devamı için karaciğer sağlığı şart olduğunu aktaran Polat, şunları belirtti: “Vücut ağırlığının yaklaşık %2’sini oluşturan karaciğer; metabolizmanın beyni, aynı zamanda vücudun fabrikasıdır. Karaciğer 500’ün üzerinde biyokimyasal işlem yapmaktadır. Vücutta birçok önemli görevi yerine getiren karaciğerin sağlığını korumak organizmanın hayatiyetini devam ettirmesi için oldukça önemlidir.”

Bilinçsiz ilaç tüketimi ve zehirli mantarlara dikkat çeken Polat, “Akut karaciğer yetmezliği, daha önce karaciğer rahatsızlığı olmadığı bilinen bir kişide aniden (6-8 hafta içinde) gelişen bir klinik tablodur. Bu süreç çok tehlikelidir ve ölüme yol açabilir. Bir takım ilaçları bilinçsizce kullanmak, toksik maddeler, mantar zehirlenmeleri, nedeni bilinmeyen bazı durumlar, spor ve diyet için kullanılan protein ekstreleri (protein, tozları, ilaçlar) kişinin akut karaciğer yetmezliğine girmesine sebep olabilir. Özellikle yabani mantar tüketimine dikkat edilmelidir. Çünkü bu mantarlardan bir tane bile tüketmek karaciğer rahatsızlığına neden olabilir.” diye konuştu.

“Kronik karaciğer yetmezliğinin gelişiminde ise; Hepatit A, B, C ve aşırı alkol tüketimi gibi nedenler rol oynamaktadır.” diyen Prof. Dr. Polat, şu açıklamalarda bulundu: “Hepatit A ve B’ye karşı aşılanma olmasına rağmen ülkemizde karaciğer yetmezliği en çok Hepatit B’ye bağlı olarak gelişmektedir. Kişilerin aşılanmaması ve hijyenik şartların sağlanmaması bunda büyük etkendir. Batılı toplumlarda karaciğer yetmezliği en çok alkole bağlı olarak gelişmektedir. Bu rahatsızlığın bir diğer sebebi de karaciğer yağlanmasıdır. Karaciğer, alkol tüketimine ve yanlış beslenmeye bağlı olarak yağlanabilmektedir. Yanlış beslenme gibi birtakım sebepler yüzünden oluşan karaciğerin yağlanmalarının bir kısmı çok hızlı bir şekilde ilerleyip, akut karaciğer yetmezliğine de dönüşebilmektedir.”

Sirozun karaciğerin ömrünü kısalttığını vurgulayan Prof. Dr. Polat, “Kronik karaciğer hastaları tedavi edilmediği takdirde ‘siroz’ olarak adlandırılan son dönem karaciğer yetmezliğine girmektedirler. Karaciğer artık çalışmadığı için diğer organlar da etkilenir ve çalışamaz hale gelir. Karaciğer tümörü görülme riski de 10 kat daha artar. Dolayısıyla karaciğer rahatsızlığı olan kişiler kanser açısından risk grubunda ilk sıralarda yer alırlar. Karaciğer yetmezliğinde ‘dekompanse’ denilen sürece giren hastaların yaklaşık yüzde 65-70’i 2 yıl içinde hayatını kaybetmektedir.” ifadelerini kullandı.

Organ nakli ile Polat, “Karaciğer yetmezliğinin son evresinde olan hastalara nakil sayesinde uzun ve kaliteli bir yaşam sağlanır. Karaciğer nakli, karaciğer yetmezliğinin son döneminde yapılmaktadır. Bu karar karaciğer nakli merkezlerinde yapılan tetkikler sonucu verilmektedir. Nakil sonrası kişiler sosyal hayatlarına daha aktif olarak devam edebiliyor. Nakilden 2 yıl sonra gebelik ve sağlıklı bir doğum mümkündür. Yine nakil sonrası sporcular, doktorunun kararı ve kontrolünde spor yaşamına geri dönebilmektedirler. Kısacası nakil sonrası hastalar fiziksel ve sosyal açıdan olumlu değişimler yaşamaktadırlar.” dedi.

Polat, karaciğer sağlığı için şu önerilerde bulunuyor:

* Hepatit A ve B aşılarınızı yaptırın.

* Hijyenik şartlarınızı sağlayın.

* Bilinçsiz ilaç tüketiminden kaçının.

* Mantar tüketimine dikkat edin.

* Spor ve zayıflama için protein ekstresi ve ilaç kullanmayın.

* Fazla kiloluysanız diyetinizi uzman kontrolünde uygulayın.

* Kendi yaşam koçunuz olun.

* Sağlıklı beslenin ve düzenli spor yapın.

* En az bir kere sosyal ortamlarınızda organ bağışını konuşun.