Aile ve okul ilişkisini iyi kuran zihinsel engelli çocuk sağlıklı gelişiyor

Genellikle 18 yaşından önce ortaya çıkan, zihinsel işlevler ile kavramsal, sosyal ve pratik uyum becerilerinde içinde yaşadığı toplumla farklılıklar görülen zihinsel engellilik durumu, her bireyde hayat boyu sürmüyor.

Zekânın normalin belirgin derecede altında olması şeklinde kendisini gösteren bu durum, hayat boyu sürmesi gereken bir engellilik değil. Bilhassa hafif ve orta derecede olanlar, özel eğitim ve tedaviyle normal bireyler haline gelebilir. Bazı bireylerde ise zihinsel engellilik büyük ölçüde kalıcıdır. Bu bireyler de engelliliğin düzeyine ve sebebine bağlı olarak büyük bir kısmı özel eğitim ve meslek edindirme programlarıyla hayata uyum gösterebiliyor. Zihinsel engellilerde sıklıkla görülen bazı belirtiler şunlar: “Daha bebeklikten itibaren göz kontağında, başı dik tutma, emme gibi ilk bebeklik davranışlarında sorunlar olması. Oturma, kalkma, emekleme ve yürümenin diğer çocuklara göre daha geç olması, daha geç konuşması veya konuşmasında sıkıntılar olması. Öğrendiklerini çabuk unutması. Hatırlamada zorlukları olması. Alışverişte, para hesabında zorluklar yaşaması. Sosyal kurallara uymada sıkıntısı olması, problem çözmede ve/veya mantıklı düşünmede sıkıntı çekmesi.

Zihinsel engelliliğe  yol açan başlıca nedenler: Zihinsel engelliliğe yol açan nedenlerden bir kısmı genetik iken bir kısmı anne veya çocuk tarafından geçirilen enfeksiyon hastalıklarına, bir kısmı kaza ve travmalara, bir kısmı da olumsuz çevre şartlarından kaynaklanan ihmal ve yoksunluklara bağlıdır. Metabolik bozukluklar, beyin hasarları, epilepsi ve zehirlenmeler zihinsel engelliliğin en çok bilinen nedenleridir. Beslenme bozuklukları, sevgi ve ilgi yoksunluğu da zihinsel işlevlerde bazen kalıcı bazen de geçici geriliklere yol açmaktadır.

Aileler uzmanlarla işbirliği yapmalı: Sorunun tespiti sürecinde ilk yetkili kişiler annenin doğum öncesi takibini yapan kadın doğum uzmanı ve doğum sonrası sağlık kontrolü ve gelişim takibini yapan çocuk doktorudur. Anne-baba ve diğer aile üyelerinin bu süreçte bir arada hareket etmesi önemli.

Yönlendirme önemli: Çocuktaki zihinsel yetersizlik sorununun tespiti ve tespitten sonraki daha ileri araştırmaları için tedavi sürecinden ayrı olarak ailenin üniversite hastaneleri, Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı rehberlik araştırma merkezleri gibi doğru kurumlara yönlendirilmesi ailenin de buradaki görüşme, test ve tedavileri doğru anlayıp takip etmesi gerekir.

Erken tespit olumsuz etkileri azaltır: 3 yaş öncesinde erken görüşme programları, öneriler ve erken tedavi programları, kritik gelişim evrelerinde problemin olumsuz etkilerini azaltıyor. Öğrencinin problemine göre okuldaki ilave dersleri alacağı ortamla ilgili haklarını bilmesi, düzenli rapor alıp, okuldaki gelişmeleri takip etmesi, engellinin ileriki yıllarda  kendi kendine yeten bir birey olması için gerekli imkanlardan yararlanmasını kolaylaştırır. Okul-aile-öğrenci üçgeninin doğru kurulması önemli. *Uzman Psikolog