Başkan Barack Obama, bu hafta resmi tatil olarak kutlanacak olan Gaziler Günü (Memorial Day) için, ‘‘3 günlük tatilden de öte daha derin anlamı var’’ diyerek bu bayramın önemine işaret etti. Obama’nın Gaziler Günü’nün manevi yönüne vurguda bulunması aslında bizde olduğu gibi Amerika’da da süren ”nerede o eski bayramlar” tartışmasının bir yansıması. Peki tartışmaya neden olan Gaziler Günü Amerika için ne anlama geliyor, nasıl ortaya çıktı?
Bu soruların tüm yanıtı Amerika’nın iç savaşı ve bu dönemde yaşanılan acıların ortaya çıkarmış olduğu toplumsal bellek ile değerlerde gizli.
Federal bayram olarak kutlanan en önemli günlerden birisi olan Gaziler Günü her yılın mayıs ayının son pazartesi idrak edilir. Eskiden Gaziler Günü yerine ‘Dekarasyon Günü’ diye adlandırılırdı ki, hala bu isimle anan bazı eyaletler sözkonusu.
Dekerasyon Günü’nün ortaya çıkması ise hazin bir hikayenin neticesinde olur. Başkan Abraham Lincoln’ün Nisan 1865 yılında suikast ile öldürülmesinin ardından 1 Mayıs günü Güney Carolina eyaletinin Charleston şehrindeki hapishanede tutulan 257 Birlik askerinin çıkan yangın sonunda ölmesi bir anda ülkede büyük yankı uyandırır. Yangında ölen mahkum askerlerin kimlik tespiti yapılamadığından her biri mezar taşı olmadan defnedilir.
Ölen askerlerin anısına Chaleston’da yaşayan ‘‘Freedmen’’ e (azat edilmiş köleler) bağlı Afrika kökenli Amerikalılar (köleler), öğretmenler ile misyonerler ‘‘May Day’’ adıyla bir seromoni düzenler. Bu haber New York Tribune ve birçok ulusal basında yer alınca bir yıl sonra olayın yaşandığı gün, ‘‘Birinci Dekerasyon Günü’’ ilan edilir Kuzey’de.
‘NEREDE O ESKİ BAYRAMLAR’ ÖZLEMİ AMERİKA’DA DA VAR
Mayıs ayı içinde Dekerasyon Günü Güney eyaletlerinde farklı günlerde kutlanır. Dekerasyon günü güney eyaletlerinin hepsinde pazar günü kilise ve mezarlık ziyareti ile ihya edilir. Güneyli Amerikalılar ziyaret ettikleri mezarlıktaki yakınlarının mezarını bugünde Amerikan bayrağı ile donatır, içekler bırakır. Gaziler Günü, güneyde Kuzey ve diğer bölge eyaletlerine nispeten manevi yönü daha ağır şekilde kutlanır. Diğer adıyla Dekerasyon Günü’nde insanlar dini merasimin ardından bir araya gelerek olay yerinde (dinner on the ground) adıyla ‘‘Allah ne verdiyse’’ (potluck) yemeği yerler. Bu merasime gelen her aile veya birey yanında birşeyler getirmesi nedeniyle ismi, ‘‘Allah ne verdiyse’’ diye adlandırılır.
Bu isimlendirme 20 yüzyıl başlarında Gaziler Günü olarak federal devlet tarafından ilan edilerek iç savaşta ölen tüm askerlerin ve de gazilerin onuruna resmi olarak kutlanılması konusunda karar alınır.
İşçi Bayramı ile Gaziler Günü Amerika’nın resmi tatil olarak kutladığı iki bayramdan bir tanesidir. Gaziler Günü yalnızca iç savaş değil artık Birinci, İkinci Dünya savaşları ile Vietnam, Kore, Irak ve Afganistan’da ölen veya yaralanan askerlerin de onure edilip, anıldığı bir gün. Bu nedenle Amerika genelinde, savaşta ölen askerlerin mezarları Gaziler Günü’nde bayraklarla donatılır ve ülkenin bu fedekar insanlara şükranları bu yolla ifade edilir.
1911 yılında Gaziler Günü resmi dairelerde tatil edildikten sonra zamanla bu bayram Amerikalılar için kısa tatil kaçamağı, alış-veriş çılğınlığı, havaifişek gösterileri, araba yarışları gibi etkinliklerin de yapıldığı haftasonu oluverir. İşte bu nedenle Başkan Obama, Gaziler Günü’nü üç günlük tatilden ziyade daha derin anlamı oduğunu dile getirdi. Obama’yı böyle konuşturan neden ise aynen Türkiye’de olduğu gibi ‘‘eskiden bayramlar böyle miydi’’ tartışmasının Amerika’daki versiyonu. Eskiden Amerikalılar Gaziler Günü’nde mezarlık, kilise ziyaretleri yapar, akrabalarını yoklar, Türkiye’deki gibi bayramın manevi değerlerini ön plana çıkaran eylemler toplum hayatında görülürdü. Ancak bu değerler zamanla aşınmaya başlayınca, kimilerinin tabiri ile ‘‘kafa dinleme’’ ya da ‘‘tatil kaçamağı’’ olarak görünür oldu.
Let me tell You a sad story ! There are no comments yet, but You can be first one to comment this article.
Write a comment