Çocuklarda tuvalet eğitimi için en uygun dönem 24-36 aylar arası

Çocuğun birey olma yolundaki önemli gelişim aşamalarından biri olan tuvalet eğitimini kazandırmaya çalışmak, aileler için oldukça zor oluyor. Uzmanlar, tuvalet eğitimi için en uygun dönemin 24 -36 aylar arası olduğunu vurguladı.

Hisar Intercontinental Hospital çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Uzmanı Dr. Asya Armağan, çocuklarda tuvalet eğitiminin ne zaman başlanması gerektiğine dair ailelere tavsiyelerde bulundu. Tuvalet eğitimi için en uygun dönemin 24-36 ayları arası olduğunu söyleyen Armağan, “Ancak çocuk bahsettiğimiz becerilere sahip değilse, son dönemde bakıcı değişimi, kardeş doğumu, taşınma, ölüm gibi hayatını ciddi anlamda etkileyecek değişiklikler söz konusu olmuşsa, kabızlık sorunu yaşıyorsa, tuvalet eğitimini verecek olan kişinin ruhsal sıkıntılarının olduğu ve çok yoğun çalıştığı bir dönemse çocuğun yaşı uygun olmasına karşın tuvalet eğitiminin ertelenmesi gerekebilir.” dedi.

Çocuğun kendi bedensel duyumlarını hissettiği ve bedensel sınırlarını öğrendiği dönemin tuvalet eğitimi dönemi olduğunu belirten Dr. Asya Armağan, ”Tuvalet alışkanlığı çoğu zaman iki yaş civarında kazanılır. Bu dönem çocuğun, başkalarından gelen önerilere kolayca uyum göstermediği, sıklıkla yoğun çatışmaların yaşandığı bir döneme rastlar. Çocuk bağımsız bir birey olma yolunda gelişirken, kendi bağımsızlığı ile başkalarının onayı arasında bir denge oluşturma çabası içindedir.” ifadelerini kullandı.

Tuvalet eğitimine çocuk kadar, bakım veren kişinin de yeterince hazır olduğu bir dönemde başlanması gerektiğini belirten Armağan, ”Çevredeki benzer yaşlardaki çocukların gösterdikleri gelişim, okul öncesi eğitim kurumlarının tuvalet alışkanlığı kazanan çocukları okula kabul etmesi, aile büyüklerinin ebeveynlere baskısı gibi değişik nedenler zamanlamayı etkilememelidir. Tuvalet eğitimine başlamak için çocuğun, fizyolojik olarak kas gelişimini tamamlamış, gelişimsel olarak kendini ifade edebilecek becerileri kazanmış olması ve aynı zamanda da psikolojik olarak sağlıklı bir dönemde olması beklenmelidir.” diye konuştu.

Dr. Asya Armağan, zamanından önce verilmeye çalışılan tuvalet eğitiminin çocuklarda kaygıya neden olabileceğine dikkat çekerek şöyle konuştu: ”Tuvalet eğitimine çocuğun hazır olmadığı bir dönemde başlamak ve bu konuda baskı uygulamak çocukta bazı ruhsal sorunların gelişmesine neden olabilir. Çocuk ailesinin beklentilerini karşılayamadığını sezer ve buna bağlı olarak başarısızlık duygusu yaşar. Başarısızlığı yüzünden anne babasının sevgisini kaybedeceğini düşünebilir. Tuvalet eğitimine zamanından önce odaklanıldığında çocuk, temizliğin, düzenliliğin, kontrollü olmanın anne babasında olumlu duygulara yol açtığı kanısına varır. Böylece küçük çocuğun zihninde temizlik, titizlik kavramlarıyla, anne baba sevgisi arasında bir bağlantı kurulur. Ailesinin beklentilerini karşılayamadığı durumlarda ise ailesinin sevgisini kaybetmekten korkar, terk edilme kaygıları gelişebilir. Bunlarla birlikte erken başlanan tuvalet eğitimi, çocukta, bedeninin kendisinin değil de başkalarının denetiminde olduğu izlenimi oluşturabilir. Benzer şekilde hiç eğitim vermemek de çocuğun ruhsal gelişimini olumsuz yönde etkiler.”

Tuvalet alışkanlığı kazandırırken nelere dikkat edilmelidir?

– Anne baba olarak çocuğunuza tuvalet alışkanlığı kazandırırken sizin göreviniz sorumluluğu tamamıyla üstlenmek değil; çocuğuna mümkün olduğunca destek olmak, yüreklendirici davranmaktır.

– Eğitim sürecinde çocuğunuzun davranışlarına aşırı tepki göstermeyin. Bu dönemde olumlu kazanımlarla birlikte geriye dönüşler, dalgalanmalar da izlenebilir. Her defasında sabırla karşılamak ve öfkelenmeden tuvalet eğitimine devam etmek, eğer çocuk aşırı tepki gösteriyorsa, eğitim sürecine çocuk hazır olana kadar ara vermek, aşırı ısrarcı olmamak son derece önemlidir.

– Tuvalet eğitimine başlarken, her gün belirli aralıklarla tuvaleti olsun ya da olmasın çocuğunuzu tuvalete ya da lazımlığa oturtmak alışkanlık edinmesini kolaylaştırır. Başlangıçta çocuğun sevdiği oyuncak (bebek veya hayvan) üzerinden tuvalete oturtma alıştırmaları yapmak, bu sırada da basitçe sindirimden söz ederek yiyeceklerin nasıl yendikten sonra vücuttan dışarı atıldığı, daha sonra da yemekle yenilerinin geldiği anlatılabilir. Aynı zamanda kendisinin de çişini ve kakasını tuvalete bırakabileceğinden söz edilebilir.

– Tuvalet alışkanlığını kazandırma sürecinde çocuğunuzun rahatça giyip çıkarabileceği giysileri tercih edin. Kendisinin soyunmasına, tuvaletin ışığını yakma, oturağa yaptıklarını tuvalete dökme, sifonu çekme gibi kendisinin yapmak istediği şeylere izin verin. Çocuğun katılımcı olması, sürecin kendi kontrolünde olduğu duygusuyla uyumunu artırır.

– Çocuklarınızın tuvaletle ilgili davranışlarını çok iyi gözleyip, onları, en uygun zamanda tuvalete yönlendirmeniz eğitimlerinizi kolaylaştıracaktır. Çocuğa sık sık tuvaleti olup olmadığını sormak yerine, belli aralıklarla tuvalete birlikte giderek kontrol etmek daha uygundur. Kız çocuklarının anneyi, erkek çocuklarının babayı model almaları, onları izleyebilmeleri süreci kolaylaştırabilir.

– Tuvalet eğitimde, çocuğun tuvaletini bezine yapmıyor olmasını büyük ödüllerle, aşırı tepkilerle karşılamak zaman zaman altına kaçırdığında kızmak kadar yanlıştır.

– Tuvalete çişini ya da kakasını yaptığında çocuğunuza, yaptığı şeyden utanmasına yol açacak sözler söylemeyin.

– Tuvalet eğitimi vermeye başladığınızda bez kullanımına son verin. Bez kullanmaya devam etmek eğitim süresini uzatacaktır.

– Her çocuk tuvalet eğitimi sürecinde ara sıra altına kaçırabilir. Bu durumda çocuğa kızılmamalı, ayıplanmamalı, cezalandırılmamalıdır.

– Çocuklar için gündüz tuvaletini kontrol edebilmek, gece kontrol edebilmekten daha kolaydır. Tuvalet eğitiminin tamamlanma süresi çocuktan çocuğa değişir.