Amerika’da bugün ‘İşçi Bayramı’

Amerika’da 1894’ten buyana kutlanan ve resmi tatil olarak ilan edilen İşçi Günü nedeniyle bugün işyerleri ve okullar tatil.

Çoğu Amerikalı için yaz sezonunun bitişi olarak görülen tatil nedeniyle yine milyonlarca insan kısa tatillere gitmeyi tercih etti.

Hükümet tarafından işçilere bir jest olarak ilan edilen İşçi Bayramı, devlet ricalinin kararı ile neşet buldu. Devlet yetkililerinin işçilere olan saygı-sevgisinden ziyade bugünün ilanının arkasında bir hak arama hikayesi yatıyor.

1890’lı yıllarda Chicago şehrinde vagon üreten George Pullman işlerin yavaş olduğu gerekçesi ile çalışanlarından ücretlerinin azaltılması teklifini götürür. Pullman’ın teklifi dayatmaya dönünce işçilerin çoğunluğu greve gitme kararı alır.

Tarih kitapları işçilerin greve gittiği günü 1 Mayıs 1894 olarak yazar. İşçilerin tepkisi üzerine Amerikan Demiryolu Sendikası’da (ARU) Pullman’ın ticaretini engellemek, ürettiği vagonların ülke genelinde satılmaması için girişimlerde bulunur. Grevlerin  ülke genelinde ses getirmesi üzerine Kongre aynı yılın Haziran ayında yaptığı oturumda, Eylül’ün ilk Pazartesi gününü ‘İşçi Bayramı’ olarak ilan eder.

Kongre işçiler için yılın bir gününü bayram ilan etse de dönemin Başkanı Grover Cleveland, Chicago’da devam eden grevi kırabilmek için kente federal birlik gönderir. Ancak yine o dönemin Illinois Valisi John Altgeld, Başkan Cleveland’a yazdığı mektup’da askerleri geri çekmesi ister. Vali, ‘‘Kendi halkınızın üzerine saldığınız bu davetsiz askerleri protesto ediyor ve biran önce geri çekmenizi istiyorum’’ diye sert tepki verir.

Başkan kararından dönmez ve grevi kanlı bir şekilde bastırarak onlarca işçinin asker tarafından öldürülmesine gözyumar. Grev bastırılır ancak ARU Başkanı Eugene Debs, Eylül ayında kanunlara karşı gelmek suçlaması ile hapse gönderilir.

ABD Çalışma Bakanlığı’nın resmi sitesinde bugün, ‘‘Amerikan işçilerinin emek hareketlerinin sosyal, ekonomik başarılarının bir eserdir’’ diye tanımlanıyor ancak ne Pullman grevi ne de bu grevin kanla bastırılmasından söz edilmiyor.

ABD’de İşçi Bayramı 100 yıldan fazladır yürürlükte ve her Eylül ayının ilk pazartesi haftasonu tatilini 3 güne çıkardı. Ancak tatil dışında İşçi Bayramı’nın ülkede bir sendikal hak kazanımına veya sendikalaşmaya yol açtığını söylemek mümkün değil.

İşçi sendikaları başta olmak üzere ülkede akademisyen ve liberallerin genel eleştirisi ABD’de sendikalaşmanın önündeki büyük engellerin olduğu ve grev hakkının neredeyse tanınmadığı.