İlk işimiz, ne olmadığımızı anlatmak!

Günümüzde yaygınlaşmaya başlayan mesleklerin başında yer alıyor yaşam koçluğu. Esra Doyuk da bu işi yapanlardan biri. Müşterilerinin hepsinin kadın olduğunu söyleyen Doyuk, “Yaşam koçları akıl vermez. Yönlendirmez. Sadece soru sorarak kişilerin güçlü bir şekilde yaşama odaklanmalarını sağlar.” diyor.

Esra Doyuk, bir yaşam koçu. İnsanlarla beraber yürüyor, hayatlarında doğru kararlar alıp mutlu olmaları için onlara destek oluyor. Çalıştırdığı insanlara her daim, en azından bir telefon kadar yakın olmaya çalışıyor, gerektiğinde evlerine misafirliğe gidiyor. ‘Karşılıklı güvene’ de sadık; kimlere yardımcı olduğunu sorduğumuzda kibar bir şekilde, ‘Bu mümkün değil, asla!’ diyor. Çalıştırdığı kişilere ‘kısa süreli yol arkadaşı’ olduğunu söyleyen Doyuk, Bilkent Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi bölümünden mezun olmuş, Uluslararası Koçluk Federasyonu (ICF) akrediteli ‘Erickson College’den eğitimlerini tamamlamış. Yaklaşık 15 yıldır çeşitli sivil toplum kuruluşlarının projelerinde yer almış, neticede yaşam koçluğunda karar kılmış. ‘Yaşam koçluğu nedir, ne değildir?’ gibi soruların cevabını öğrenmek için Esra Doyuk’un İstanbul Anadolu yakasında bulunan ofisinin kapısını çaldık.

“İnsanlar, yaşam koçluğunu farklı meslek grupları ile karıştırıyor ve bu yüzden yanlış bilinmesine sebep oluyor.” diyerek tebessümle karışık serzenişte bulunuyor Esra Doyuk. Lisans eğitimini siyaset bilimi üzerine yapmasına rağmen bu mesleği seçmesini ise şöyle cevaplıyor: “Yaşam koçluğu yeni bir meslek ve bilinilirliği az. Benim hayat oyunumun bir parçasıydı. Çok küçük yaştan itibaren farklı insanlarla tanışmak insanlardaki farklılıkları bulmak, onlara yardımcı olmak vardı içimde. Aslında, üniversitede psikoloji okumak istedim. O zamanlar ‘Deli doktoru mu olacaksın?’ diye tepkiler olmuştu. Durum böyle olunca siyaset bilimi ve kamu yönetimine yöneldim. Ancak, üniversitede hayatım boyunca psikoloji eğitimi almaya gayret ettim. Siyaset biliminde işin hep psikoloji tarafına endekslendim.”

Zamanla öğrendiği bilgileri insanlara aktarırken bulmuş kendini. Profesyonel hayatta da bu mesleği icra etmek için çalışmalarına başlamış. Eğitim için gittiği ilk günü ‘şok’ olarak değerlendiriyor. “Benim için ilk gün tam bir şoktu. Çünkü kafamdaki koçluk bütün birikimlerimi, deneyimlerimi insanları yönlendireceğim biçimde kullanacağım bir kavramdı. Ama eğitime gittiğim ilk gün koçluğun bu olmadığını anladım.” diyor.

Esra Doyuk’a göre, koçluk dünya çapında bir kavram. Moda sınıfına girdiğinden dolayı da her şeyin arkasına bir ‘koç’ kelimesi ekleniyor. Doyuk, bu meslekte ilk kuralın müşterilere koçluğun ne olmadığını anlatmak olduğunu söylüyor. Çünkü pek çok kişi bu konuda yanlış bilgilere sahip: “Koçlar bir danışman değildir. Terapist değildir. Kişinin ihtiyaç duyduğu cevaplara aslında kendinin sahip olduğunu gösterir. Kişiye güçlü sorular sorarak göz ardı ettiği birtakım seçenekleri görme sürecine destek verir. Yaşam koçu, akıl vermez. Yönlendirmez. İnsanı diğer varlıklardan ayıran ‘akredite edebilme’ özelliğini ortaya çıkarmak için sadece soru sorar.”

Bir kişiye ömür boyu koçluk yapılmaz

Her koçun farklı çalışma biçimi olabileceğini ve bu yüzden koçlar arası kıyas yapmanın mantıklı olmayacağına değinen Esra Doyuk’a göre, yaşam koçluğu çok esnek bir meslek. İlerleyen zamanlarda sanal ortamdan çalışmaların daha çok olacağını belirten Doyuk, kendisinin de müşterileri ile Skype üzerinden çalıştığı bilgisini veriyor. Onlarca müşterisi varmış ve haftada 8 kişiyle çalışıyormuş: “İstenildiği takdirde bir günde 5 veya 6 tane müşteriye koçluk yapılabilir. Bu, koçun performansına bağlı. Müşterinin hayatını düzene oturtmak adına haftada 1, aralıklarla 12 seanslık koçluğun karşımızdaki kişinin hayatında çok etkili olacağına inanırız. Bu seanslar kişinin yol haritasına göre ayarlanır. Bir süre sonra kişi ihtiyaç duydukça gelmeye başlar. Koça ayda 1 ya da 1 haftada 2 kere gelen de oluyor. Koçluk kişinin ömür boyu alacağı bir şey değildir.”

Esra Doyuk, çalışma seanslarının ne kadar zaman alıyor sorusuna cevabı şöyle oluyor: “Çalışma, kişinin konusuna ve yapısına göre değişiyor. En az 45 dakika, en fazla 1,5-2 saat arası.” Seans sonlarında ödev veriliyormuş. Ancak, ertesi seansta ödevini yaptın mı diye sorgulamak yok. Yaşam koçunun performansının kişinin performansı ile paralel olduğunu söyleyen Doyuk, “Öncelikle ücretsiz demo bir seans yapıyoruz, koçla uyum adına. Bu seansta kişinin ne istediğini öğrenmiş oluyoruz. Psikolog, terapist veya yaşam koçu… Bayanlarla çalışıyorum. En az 18 yaş olmak kaydıyla. Ancak bir istisna olarak 13 yaşında ileri zeka bir çocukla çalışmıştım. Hayatımda çalıştığımda en muhteşem çalışmaydı. Bir de güven sağlamak adına gizlilik anlaşması imzalıyoruz arzu edenlerle. Her iki tarafı da hukuken bağlıyor.” diyor.

Yaşam koçlarının verdiği hizmet bedeli 100 ila bin TL arasında değişiyor. Koçun kendine ait fiyatlandırması olabileceğini söyleyen Doyuk, iki tane ünlü müşterisi olduğunu söylüyor ancak ‘müşteri gizliliğinin’ öneminden bahsederek isim vermiyor.

Karşımızdaki yaşam koçu kadın olunca “Eşinize de koçluk yapıyor musunuz?’ sorusu kaçınılmaz. Gülerek cevabını veriyor Doyuk: “Tabii ki, eşimle de seans yapıyoruz ama ben ona her zaman şunu söylüyorum: Seansta kişinin birtakım endişelerden uzak olması çok önemli. Ben onu başka bir koçla çalışması konusunda ikna ettim. Koç sizinle alâkalı hiçbir şey bilmiyorsa daha iyi çalışır.”

Kendisinin de yaşam koçu ile çalıştığını vurguluyor Esra Doyuk. Genellikle yaşam koçları başka koçlarla beraber çalışırmış verimin artırılması adına.

Kandırılan sanatçı kaç yaşında?

Yaşam koçunun, çalışma arkadaşlarıyla yaptıkları yolculukta saygı, güven, dürüstlük ve gizlilik esaslarına dayanan bir ilişki ile destek verdiğini söyleyen Esra Doyuk’a göre, yaşam koçunun görevi yemeği azalttırmaktan ibaret değil. Buna rağmen kilo vermek için gelen müşterileri de var. Yemekten konu açılmışken şarkıcı Hadise’nin “Fazla kilo verdim.” diye yaşam koçu Şeyda Coşkun’u suçlamasına ilişkin olarak, “Ben bu yaşananları etik bulmuyorum. Yaşanan olayda, ‘Beni kandırdı.’ diyorlar. Kandırılan insan kaç yaşında. Zaten, en başta çalışma kabul edilmiş. Yetkinliği olan bir koçla çalışmak, standardı olan, mesleki ahlakı olan biriyle çalışmak demektir.” diyor.

Yaşam koçu olmak için ne yapmalı?

Gerçek anlamda bir yaşam koçu olmak için uluslararası alanda akredite olmuş okullardan mezun olmak, belli sayıda koçluk seansını tamamlamak önemli. Son zamanlarda gözde olmaya başlayan bu mesleği yürütmek için kişinin kendisini sürekli yenilemesi, çok okuması, araştırmalar yapması ve disiplinli bir çalışma ortaya koyması da gerekiyor.