Çocuklarda tuvalet eğitiminin ilk şartı

Çocukların her şeyi oyun olarak gördükleri bir dönemde onlara tuvalet alışkanlığı kazandırmaya çalışmak aileler için oldukça zor oluyor. Bu nedenle hem çocuğun hem de annenin hazır olduğu zaman eğitime başlamak önemli. Uzmanlar, tuvalet eğitimi için en uygun zamanın 24’ncü-36’ncı aylar arası olduğunu söylüyor.

Tuvalet eğitimine ne zaman başlanması gerektiğine dair ailelere tavsiyelerde bulunan Fatih Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi’nden Psikolog Hilal Arslan, “Tuvalet eğitimi için en uygun dönem 24-36 aylar arasıdır. Daha erken dönemde başlamak ve aşırı baskı kurarak bir an önce çocuğun temiz kalmasını sağlamaya çalışmak, hem fizyolojik olarak yapamayacağı bir şeyi yapmasını istemek hem de ilerde gelişebilecek bazı ruhsal sorunların başlamasına neden olmak demektir. Benzer şekilde hiç eğitim vermemeye çalışmak, zamanı gelince kendi söyler diye bırakmak da hem çocuğun tuvalet eğitiminin gecikmesine hem de ruhsal açıdan sorunlara neden olur.” diye konuştu.

Tuvalet alışkanlığı kazanma konusunda çocuktan çocuğa farklılıkların görülebildiğini söyleyen Psikolog Arslan, “Gün içinde tuvaletini kontrol edebilmek, gece kontrol edebilmekten daha önce gerçekleşir. Tuvalet eğitiminin tamamlanma süresi ise çocuktan çocuğa değişir. Çocuğun yapacağı işi başarmasını kolaylaştırmanız önemlidir çünkü sık sık başarısızlığa uğradığını düşünen çocuk denemekten vazgeçebilir. Başardığında sevinci fazla abartmadan göstermek, tuvalet alışkanlığı konusunda bir yanlış yaptığında üzerinde durmayıp onu azarlamamak eğitim sürecinin püf noktasıdır. Bunun yanı sıra tuvalet eğitiminin zamanında olması 3 yaşın toplumsallaşma ve kreşe başlama yaşı olması yönüyle önemlidir. Çünkü diğer çocukların yanında bezli olmak, çiş ve kaka kontrolünü sağlayamamak çocuğu rahatsız edebilir. Gece altını ıslatma ise daha uzun sürebilir ve 5 yaşına kadar devam edebilir.” dedi.

Tuvalet alışkanlığı kazanılması sürecinde anne-babaya büyük görev düştüğünü belirten Arslan, “Unutulmamalıdır ki tuvalet eğitimi doğal sürecin bir parçasıdır. Bu nedenle çocuğun eğitim sürecindeki davranışlarına aşırı tepkiler vermemek gerekir. Sabır, bu dönemin anahtar sözcüğüdür. Tuvalet eğitimi sürecinde bir ebeveynin görevi; sorumluluğu tamamıyla almak değil, çocuğuna mümkün olduğunca destek olmak, yüreklendirici davranmaktır. Bu süreç tam olarak siz hazır olduğunuzda değil, siz ve çocuğunuz hazır olduğunuzda tamamlanacaktır. Eğer çocuk aşırı tepkiler veriyor ve tuvaletini yapmayı kesinlikle reddediyorsa eğitim sürecine çocuk hazır olana kadar ara vermek, aşırı ısrarcı olup bu süreci inatlaşma ile geçirmemek son derece önemlidir.” ifadelerini kullandı.

Arslan, ailelere şu önerilerde bulundu:

* Tuvalet eğitimine başlamadan önce çocuğun tuvalete veya lazımlığına alışmış olması önemlidir.

* Çocuğunuzu iyi gözlemlemeniz ve çişini yaparken nasıl davrandığının farkında olmanız, onu uygun zamanlarda tuvalete yönlendirmeniz için uygun olacaktır. Örneğin yüzünün şekli değişebilir ya da yürürken bir anlığına durabilir. Bu tür durumlarda, onu tuvalete ya da lazımlığa yönlendirmek eğitimi başlatmak için işinize yarayacaktır.

* Çocuklar tuvaletlerini birkaç dakikadan fazla tutamazlar, o nedenle tuvaletlerinin geldiğini söyledikten ya da siz fark ettikten sonra en hızlı şekilde tuvalete götürmek önemlidir.

* Lazımlık, çocuğun rahatlıkla ulaşabileceği bir yerde olmalıdır.

* Çocuk, lazımlığına eğitim sürecinden önce kıyafetleriyle oturtturularak alışması sağlanabilir.

* Sifon sesinden korkan, tuvaleti yalnızca pis bir yer olarak tanıyan çocukların eğitim süreçleri daha zor olmaktadır. O nedenle zaman zaman çocuğun sifonla oynamasına, tuvalete girmesine aşırı tepkiler vermemek gerekir.

* Çocuğun daha rahat hareket edebilmesi ve lazımlığa oturabilmesini kolaylaştırmak için mümkün olduğunca kendisinin çıkarabileceği türden kıyafetleri giydirmeye özen gösterilmelidir.

* Tuvalet eğitimi verilmeye başlanıldığı zaman bez artık kullanılmamalıdır. Bez kullanmaya devam etmek eğitimi uzatacaktır.

* Çocuğa sık sık tuvaleti olup olmadığını sormak yerine, belli aralıklarla tuvalete birlikte giderek kontrol etmek daha uygun olacaktır.

* Tuvaletini artık bezine yapmıyor olmasını büyük ödüllerle, aşırı tepkilerle karşılamak zaman zaman altına kaçırdığında kızmak kadar yanlıştır.

* Alkışlamak, çok önemsemek, ödüller vaat etmek, tuvalet zamanını adeta bir tören haline getirmek eğitime ve sonraki sürece zarar verecektir.

* Çocuk lazımlığa ya da tuvalete oturduğunda onun yanında kalıp, oyalanması sağlanabilir. Onu tek başına bırakıp gitmek, oturma süresini kısaltacağı için eğitimi güçleştirir.

* Çocuğa aferin demek için tüm görevi yerine getirebilmesi beklenmemelidir. Örneğin tuvalete yetişememiş bile olsa tuvalete gitmiş ve pantolonunu çıkarmış olması da övülmelidir.

* Tuvalet eğitimi gelişimin doğal bir sürecidir. Çocuğu, altını ıslatmamaya alıştırma denemelerinden hiç bir sonuç elde edilemeyişi ya da çocuğun oturağa oturmamak için direnişi, bu konuda vaktin henüz erken olduğunu gösterir. Çocuğun cesaretini kaybetmemesi için annenin, kısa bir süre bu işten vazgeçmesi yerinde bir davranış olur.