Bazı çocuklar, yalan söylemez hayallerini anlatır

Aileler, çocuğuna erken yaşta bilinçli bir şekilde doğru konuşmayı öğretmek isterken bazen beklemedikleri yalanlarla karşılaşabiliyor. Oysa henüz yedi yaş dönemine gelmemiş, olaylara soyut boyutta bakan bir çocuğun söylediği bazı yalanlar aslında hayalleridir. Hayallerini anlatan çocuğa, söylediklerinin gerçek olmadığını söylemek, ufuk dünyası gelişen çocuğu utandırmaktır.

“Yalan konusunda hassas bir anneyim. 4 yaşındaki oğlum, ‘Benim öğretmenim dün bana ne söyledi biliyor musun?’ dediğinde, ‘Oğlum senin öğretmenin yok ki. Niye yalan söylüyorsun? Yalan söylemek günah. Müslümanlar yalan söylemez.’ dedim. O da bana, ‘O zaman ben Müslüman değilim!’ diyerek cevap verdi. Çocuğum için endişeleniyorum, bu konuda ne yapmam lazım?” Bu sözler, genç bir anneye ait. Çocuk aslında burada yalan söylemiyor. Öğretmeni olduğunu hayal ediyor ve annesine hayallerini anlatıyor. Ufuk dünyasındaki gelişimini yansıtan bu çocuğu, “Söyle bakalım; neden yalan söylüyorsun?” gibi sözlerle kırmak yerine ‘gülmeden’ ve ‘hafife almadan’ kulak verilmeli. Zira oyun ve hayal dünyası olmadan çocukların kendini geliştiremeyeceği kesindir.

Pedagog Dr. Adem Güneş, dört yaşındaki bir çocuğun doğruyu ve yanlışı tam manasıyla ayırt edemeyeceğini söylüyor. Çocukların bu dönemini ise cıvıltı dönemi diye tarif ediyor. Çocuğun hayallerini ve aklına geleni hemen söylediğini hatırlatan Güneş, ailelerin yalan ve hayalleri iyi ayırt etmesini öneriyor. Yalanı dinsel bir öğeyle ilişkilendirerek, ‘Yalan söylemek günahtır’ demenin de çocuğu dini değerlerden soğutabileceğinin altını çiziyor. Güneş, ebeveynlere şu tavsiyeleri veriyor: “Anne ve babaların genelde yaptıkları yanlışlardan biri de bu. ‘Erken yaşta öğreteyim de alışmasın’ düşüncesiyle çocuğun duygusal ve ahlaki gelişiminin nasıl olduğunu bilmeden yaptıklarında hüsranla sonuçlanabiliyor. ‘Benim öğretmenim bana ne dedi biliyor musun?’ diyen çocuğa anne ve babası ‘Oğlum senin öğretmenin mi var, sen daha okula bile gitmiyorsun’ derse, çocuk kurduğu hayalden utanır, aslında o gerçekte bir öğretmeni değil, kurduğu hayalin tesirindeki öğretmeni anlatacakken susar. Bu dönemde çocuğunuzun anlattıklarını onaylamayın, ‘Evet senin öğretmenini ben de tanıyorum’ diye de karşılık vermeyin ama onu aktif bir şekilde tebessümle dinleyin. Onun gelişimi için bu yeter.”