Trump, sandıkta kazandığı delegelerini masada kaybediyor

Cumhuriyetçi Parti’de başkan adaylığı yarışı yalnızca önseçimlerden ibaret değil.

Parti yönetimi başkan aday adaylarından Donald Trump’ın adaylığını önlemek için daha önce hiç kullanmadığı ancak tüzük gereği hakkı olan birçok uygulamayı da sahaya sürmüş durumda.

Geçen haftasonu Trump ile parti yönetimi arasında kanlı denelebilecek delege savaşı yaşandı. Trump, parti yönetimi tarafından delegelerin rakiplerine verilmesine, “kirli oyun”, “düzenbazlık”, “iğrenç oyun” diye sert şekilde eleştirmişti. Partinin merkez yönetimi olan RNC (Ulusal Cumhuriyetçiler Komitesi) Trump’ın eleştirilerini “sadece kuralları uyguluyoruz ve bunlar bugün çıkartığımız kural da değil” diye karşılık vermişti.

Georgia, Wyoming, South Carolina, Kansas, Florida gibi birçok eyalette Cumhuriyetçi Partililer (GOP) biraraya gelerek Trump’ın en büyük rakibi olan Senatör Ted Cruz’un yarışta daha nasıl canlandırılabileceğini ve adaylık yarışını kazanması için neler yapılabileceğini masaya yatırdı.

7 Haziran’da Cumhuriyetçi Parti için önseçim yarışı tamamlanıyor. Bu tarihe kadar üç başkan aday adayından hiçbirisi gerekli olan salt çoğunluk rakamı olan bin 283 delege sayısına ulaşamaz ise partinin başkan adayı Kurultay’da belirlenecek. Temmuz ayının üçüncü haftasında Cleveland (Ohio) şehrinde kurultaya gidecek olan partinin en büyük sıkıntısı Kasım ayındaki genel seçime bölünme yaşanmadan gidebilmek. Daha açık ifade ile Trump’ın kurultayda saf dışı bırakılması durumunda bağımsız başkan adayı olarak seçimlere girmesini engelleme.

GOP’TA ÖNCELİK DELEGELERİN TRUMP TARAFTARI OLMAMASI

GOP, eyaletlerde önseçim ile seçilen delegelerin öncelikle Trump taraftarı olmamalarını sağlamakla yola çıktı. Bu kapsamda birçok eyalette parti teşkilatında yenilenmeye giden RNC, delegelerin Trump karşıtı olanları göreve getirdi. RNC, delegeleri değiştirerek, kurultaydaki ikinci tur oylamada partinin işaret edeceği başkan adayına oy vermelerini sağlamayı amaçlıyor.

İlk tur seçimlerinde delegeler hangi başkan aday adayı adına seçilmişse ona oy verme zorunluluğunda. İlk turda bu nedenle bir başkan adayının belirlenmesi zor. İkinci turdan itibaren delegeler “bağımsız” olacak ve diledikleri başkan aday adayına oylarını verebilecek.

Hafta sonu 20 eyalet ve vilayette (county) yapılan parti kurul toplantısı ve seçiminin neden kritik olduğunu örnekle izah etmek gerekirse şöyle; Georgia eyaletinin Atlanta şehirdeki 11.ci seçim bölge delegesi olarak emekli GOP milletvekili Bob Barr ile partinin eski yöneticilerinden Scott Johnson getirildi. Her iki isimde Cruz taraftarı.

Trump taraftarı olduğunu belirten delege adayları hafta sonu toplantısı ile elimine edildi. Yine Georgia eyaletinin 7.ci seçim bölgesinden delege olabilmek için yarışan Debbie Dooley, parti içindeki oylamada seçimi kaybetti. Dooley, Cruz karşıtı ve Trump taraftarı olduğunu daha önce açık bir şekilde dile getirmişti.

Delegelerin Cruz taraftarına dönüştürülmesi; GOP’ta başkan adayının kurultayında belirleneceği ve seçmenin değil parti yönetiminin karar kılacağı ismin seçileceği anlamına geliyor.  

Bu yöntemle Trump yarışı dışı bırakılacak.

TRUMP İLE CRUZ ARASINDAKİ DELEGE SAYISI ERİTİLİYOR

ABD genelinde hafta sonu yapılan 20 vilayet ve eyalette RNC tarafından organize edilen parti kurulu toplantısı ve seçimlerinin bir diğer kritik önemi ise 90’dan fazla delegenin Cruz taraftarlarından seçilmesi oldu. Trump ile Cruz arasındaki delege sayısı farkı da bu şekilde kapatılmaya çalışıldı.

Basında yer alan haberlere göre yeni delegeler parti yönetimine sadık kişilerden oluşuyor.   

Trump, parti kurul toplantısı ve seçimlerine anında tepki göstererek, kendisine karşı “şike” girişimi diye eleştirdi.

Trump’ın “şike” olarak nitelemesini biraz örneklendirecek olursak şöyle; Georgia’da 20 Şubat’ta yapılan parti önseçim sonuçlarına göre toplam 76 delegenin 42’sini Trump alırken şuan başkan adaylığı yarışında olmayan Florida Senatörü Marco Rubio 16’sını ve Ted Cruz’da 18’ini kazanmıştı. Partinin başkan aday adaylığı yarışında yola devam eden üçüncü kişi olan Ohio Valisi John Kasich ise hiçbir delege kazanacak oranda oy elde edememişti.

Hafta sonu yapılan toplantı sonunda Rubio’nun kazandığı delegelerin hemen hepsi Cruz’a verildi. Cruz, Georgia eyaletinde kazandığı delege sayısı 32’e yükseldi. Hatta Kasich’e bile bir delege verildi. Normalde Rubio yarıştan çekildiği için delegelerinin bağımsız olması gerekiyordu. Genel usul bu yönde. Fakat partinin uygun görmesi durumunda bağımsız delegeleri yarışta olan başkan aday adayları arasında pay edebilme yetkisine haiz. Yine genel husus, partinin bağımsız delegeleri dağıtılırken adayların aldığı oy nisbetinde paylaştırması yönünde.  

Georgia’da yaşananların aynı hafta sonu kurul ve seçimin yapıldığı diğer eyalet ile vilayetlerde de hayata geçirildi. Bir çok toplantıyı Trump destekçileri protesto ederek terk ettikleri de yerel basında yer aldı.

TRUMP, ADAY SEÇİLEMEZ İSE BAĞIMSIZ OLARAK YARIŞIR MI?

Bu soruya Aralık ayında Donald Trump, açık bir şekilde “hayır” demişti. Ancak Trump, yarışın adil olması durumunda bu sözü verdiğini geçen ay dile getirdi. Trump’a karşı parti yönetimi daha önce kullanmadığı birçok uygulamayı hayata geçirmiş durumda. Trump kendisine karşı partisinin geliştirdiği stratejiyi “mafyavari” diye niteliyor ve başkan adaylığının elinden alınmasına haklı olarak köpürüyor.

Trump, cephesinde yapılanlar büyük haksızlık olarak niteleniyor. Cruz ise yaptığı açıklamada, “bu seçim sistemi böyle çalışıyor” diyerek rakibinin ileri sürdüğü gerekçeleri sisteme mal ederek “normalleştirmeye” çalışıyor.

Trump, öngörülmesi zor bir isim. Parti yönetiminin kendisine karşı yapmış olduğu oyun kurultayda ise yararsa bağımsız aday olarak gitme ihtimali yüksek.

Trump’ın kurultayda elenmesi durumunda yarışa bağımsız girmesini halihazırda partinin üçte birisi destekliyor. Bu durum Kasım’daki başkanlık seçimlerini hatta Kongre’deki Cumhuriyetçilerin ezici çoğunluğunu kaybetmesi anlamına geliyor.

Cumhuriyetçilere Trump, Beyaz Saray’ı Kongre’yi hatta Yüksek Mahkeme’yi bile kaybettirebilecek dönemeçte.