Irak savaşı Cumhuriyetçilere bir seçim daha kaybettirir mi?

Eski başkan George W. Bush hükümeti 2003 yılında Irak’ın elinde kitle imha silahları olduğu gerekçesiyle savaş açmasının üzerinden neredeyse 12 yıl geçti. Ancak savaşın bugüne yansıyan yüzünün 2016 başkanlık seçimlerinin en hararetli gündemi olacağı görünüyor.

Cumhuriyetçi Parti’den başkan aday adayı olmaya çalışan Jeb Bush için Irak savaşı politik kariyerini bitirebilecek kadar önemli. Diğer muhafazakar aday adaylarına da Irak savaşı zor anlar yaşatıyor.

Cumhuriyetçiler, Obama hükümetini ve Demokrat Partilileri IŞİD terörü ile köşeye sıkıştırmaya çalışırken beklemedikleri bir eleştiri ile zorda kalan taraf oldu. Muhafazakar parti destekçileri, IŞİD’in Ortadoğu’da cellatlık yapmasını ve vahşetini Başkan Barack Obama’nın pasif dış politikasına bağlıyor. Cumhuriyetçiler, ABD askerlerinin Irak’tan erken çıkması, ülkede yeterli asker bırakılmaması gibi nedenlerden dolayı IŞİD’in bölgede palazlandığını savunuyor.

EVDEKİ HESABI BİR ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİSİ BOZDU

Geçtiğimiz hafta Jeb Bush, Nevada eyaletinde yaptığı bir konuşmasında IŞİD’i Obama’nın dış politikasına ve Irak’ta yeteri sayıda ABD askerinin bırakılmamasına bağladı. Her şey bu saate kadar Cumhuriyetçilerin dış politika, özellikle de Ortadoğu sorunu tartışmaları arzu ettikleri mecrada gelişiyordu. Ancak Jeb Bush’un nezninde muhafazakarlara beklemedikleri cevap bir üniversite öğrencisinden geldi. Ivy Ziedrich adlı öğrenci, “IŞİD’i bölgede etkili olmasına neden olanlar, Irak hükümetinin darmadağın edenlerdir. Irak ordusundan 30 bin insan bu yüzden işsiz kaldı. Bu insanların ne geliri, ne de işleri vardı. Yalnızca geride ulaşabilecekleri silahları kalmıştı. Senin kardeşin IŞİD’i kurandır” diye çıkışmıştı.

Demokratları dış politikada naif olmakla eleştiren Cumhuriyetçilere soğuk duş etkisi yapan Ziedrich, istemeden de olsa Irak savaşının tartışılmasının fitilini ateşledi. Jeb Bush, Ziedrich olayından sonra geçen hafta katıldığı 5 toplantıda da Irak savaşına yaklaşımını anlatmaya çalıştı. Jeb Bush, bir taraftan Saddam Hüseyin’in olmadığı bir dünyanın daha güvenli olduğunu savunurken, diğer taraftan da “Bugün bildiklerimizle ben bu işle (savaşla) meşgul olmazdım… Irak’a girmezdim” diyerek de Irak savaşının hata olduğunu kabul etti.

“IRAK SAVAŞI MASUM BİR HATA DEĞİLDİ, BUSH HÜKÜMETİ BÖYLE İSTİYORDU”

Liberaller, Irak savaşını artık bir zafer ya da hata görmekten öte “suç” diye tanımlıyor. Cumhuriyetçiler ise Irak savaşına sahiplenmese de olayın suç olmadığını, istihbaratın vermiş olduğu yanlış bilgilendirme diye geçiştirme telaşında.

Cumhuriyetçi Parti’nin Florida eyaleti Senatörü ve 2016 başkanlık seçimlerinin aday adayı Marco Rubio, “Hata olduğunu düşünmüyorum (savaş için) çünkü başkana istihbarat Irak’ın kitle imha silahları hakkında yanlış bilgi verdi” diye savundu.

Marco Rubio’nun cevabına New York Times yazarı Paul Krugman’ın cevabı sert oldu. Köşesinde Krugman, Irak’ı işgal etmenin masum bir hata olmadığını aksine bunun planlı bir eylem olduğunu savundu. Krugman, “Irak savaşı gizli istihbaratın sağlamış olduğu yanlış bilgilendirme ile başlatılmış masum bir hata değildi. ABD, Irak’ı işgal etti, çünkü Bush hükümeti böyle istiyordu” dedi.

IRAK SAVAŞI YALNIZCA YANLIŞ İSTİHBARAT NEDENİ İLE Mİ ÇIKTI?

Irak’a savaş için Bush hükümeti Kongre’den izin istediğinde Temsilciler Meclisi’nden 133 vekil ile Senato’dan yalnızca 23 senatör hayır demişti. Bunların içinde Hillary Clinton yoktu ve Bush hükümetine savaş izni verilmesini destekledi.

Demokratlar, Bush hükümetinin ilk olarak istihbaratın yanlış bilgilendirme yaptığını gizlemeye çalıştığını da savunuyor. Bu iddiayı savunanlar 3 Şubat 2004 tarihinde New York Times gazetesinde yayınlanan “Beyaz Saray, Kongre’nin iki kanadında da üstünlüğü elinde bulundurma gücünü kullanarak yanlış istihbaratı manüpile etti” haberini kaynak gösteriyor.

Tabii kaynaklar bunlarla sınırlı değil. Bush hükümetinin Irak savaşı ile ilgili istihbaratın verdiği bilgileri manipüle ettiğine dair iki rapor sözkonusu. Bunlardan ilki, o dönem milletvekili olan Demokrat Partili Chuck Robb ile Cumhuriyetçi Laurence Silberman’ın partiler üstü hazırladığı rapor. Raporda, Bush hükümetinin kendilerinden istihbaratın yanlış bilgilendirmesi konusuna eğilmemeleri yönünde telkinde bulunduğuna dikkat çekiyor.

İkinci rapor ise; 2008 yılında Senato’nun İstihbarat Komitesi tarafından yapılan araştırma. Raporda, “Irak savaşına neden olarak idare (yönetim), olmayan ya da yalanlandığı kanıtlanmış istihbarat bilgilerini sık sık bize delil diye sunması” ifadeleri yer alıyor.

Amerikalılar son bir haftadır Irak savaşında 4 bin 500’e yakın ölen ABD askerinin neden öldüğü ile trilyon dolarların neden boşa harcandığını sorguluyor. Bu sorgulama devam edecek olursa önümüzdeki yıl yapılacak seçimler için Cumhuriyetçi Parti’nin muhtemel başkan adayının Beyaz Saray hallerini ertelemesine de yol açabilir.