Amerika’nın önünde Suriye için beş müdahale seçeneği

ABD Genelkurmay Başkanı Martin Demp-sey’in Senatör Carl Levin’in sorularına cevaben yazdığı mektup, Pentagon’un Beyaz Saray’ın önüne koyduğu Suriye’ye beş müdahale seçeneğini biraz daha belirginleştirdi.

Senatörün kamuoyuyla paylaştığı mektupta General Dempsey güç kullanma hususunda genelde ihtiyatlı bir dil kullanırken, maddi bedellere, can kaybı risklerine ve müdahale sonrasında ABD’nin krizin içine daha da çekilme ihtimaline dikkat çekti. Getiri ve götürüleriyle izah edilen seçeneklerden ilki, muhalefete yardım, eğitim ve tavsiye faaliyetleri. Yıllık maliyeti başlangıçta 500 milyon dolar olarak görülen bu senaryoda muhalefetin kabiliyetlerini zaman içinde geliştireceği, ancak aşırıcıların da güçlenebileceği ifade ediliyor.

KONGRE, SİLAHLANDIRMA ÇEKİNCESİNİ KALDIRDI

Muhalifleri silahlandırma planı, Amerikan Senatosu ve Temsilciler Meclisi’nin  istihbarat komitelerine takılmıştı. Ancak Temsilciler Meclisi İstihbarat Komitesi Başkanı Mike Rogers dün bazı Kongre üyelerinin bu konudaki çekincelerini kaldırdıklarını açıkladı. Dolayısıyla Obama yönetiminin bu seçeneğe başvurmasının önünde herhangi bir engel kalmadı.

General Dempsey, yüksek değerli rejim hedeflerine sınırlı saldırılar seçeneğinin ise milyarlarca dolara mal olabileceğini, ancak rejime kayda değer zarar vereceğini belirtiyor. Riskler ise rejimin hedefleri yayarak dayanması, misilleme yapması ve sivillerle yabancıların ikincil zarar görmesi. Esed’in askeri uçakları kullanmasının önüne geçecek bir uçuşa yasaklı bölge icbar edilmesi planında, Amerikan uçağının düşme riskine binaen personel kurtarma güçleri de ikmal ediliyor. Maliyetinin ayda 500 milyon dolarla başlayıp bir yılda bir milyar doları bulması bekleniyor. Rejimin füze ve top gibi yerden atış kabiliyeti azaltılamayabilir.

Türkiye ve Ürdün sınırına yakın tampon bölgeler oluşturma seçeneğinde Suriye’nin dışında Amerikan kara takviye kuvvetlerine ihtiyaç duyulacağını belirten General Dempsey, bunun da maliyeti ayda bir milyar dolara fırlatabileceğini kaydediyor. Bu yolla insani yardımın kolaylaşacağı, ancak aşırıcıların da durumdan faydalanabileceği belirtiliyor. Mektupta kimyasal silahları ve programlarını kontrol altına alma seçeneğinin ayda bir milyar doları aşkın masraf gerektirebileceği kaydediliyor. Bunu yapmak için de uçuşa yasaklı bölge ilan edilmesi gerekiyor. Silahların aşırıcıların eline geçmesinin önlenmesi de önlenememesi de ihtimal dahilinde.

General Dempsey, rejimin kurumları ‘ayakları üzerinde durabilen’ bir muhalefet olmaksızın çökerse,  askeri müdahalenin aşırıcıları güçlendirmesinden ya da kimyasal silahların kullanılmasından endişeli. Son on yılda edinilen dersler doğrultusunda, ABD’nin eylemlerinin siyasi açıdan ‘istenmeyen sonuçlara’ da yol açabileceği uyarısını yapıyor. Ve bir kere harekete geçtikten sonra işin içine ‘daha derinlemesine’ girmekten kurtulmanın ‘zor’ olacağını kaydediyor. Yükü müttefiklerle de ‘mümkün mertebe’ paylaşmanın önemine işaret ediyor.

Mektubunda Suriye’de ‘mezhep savaşı’ yaşandığını ifade eden General Dempsey, ‘ılımlı bir muhalefet’ geliştirmek gerektiğini, ihtilafı tecrit etmek ve işbirliği adına ‘bölgesel yaklaşım’ yanlısı olduğunu kaydediyor.  Bu arada mektupta halihazırda CIA tarafından gizlice yürütülen muhaliflere hafif silah temini sürecinden bahsedilmedi.