ABD’den Kıbrıs’a kritik ziyaret

Kıbrıs meselesinde belirleyici pozisyon almaktan uzak duran ABD, 52 sene sonra Ada’ya önemli bir ziyaret gerçekleştiriliyor. ABD Başkan Yardımcısı Biden, bugün Kıbrıs’a gelerek Rum ve Türk liderlerle görüşecek. Washington’ın bölgede yeni keşfedilen enerji kaynakları sebebiyle barış için devreye girdiği belirtiliyor.

Kıbrıs’ta doğalgazın yakın zamanda çıkarılma beklentisi Amerikan yönetimini harekete geçirdi. ABD Başkan Yardımcısı Lydon Johnson’ın 1962’deki meşhur ziyaretinden 52 sene sonra Ada’ya Washington’dan en üst düzey ziyaret gerçekleştiriliyor. Başkan Yardımcısı Joe Biden, bugün Kıbrıs’ta olacak. Kapsamlı barış müzakerelerine destek vermesi beklenen Biden, Rum lider Anastasiadis ve KKTC Cumhurbaşkanı Derviş Eroğlu ile bir araya gelecek. ABD’nin uzun süre sonra Kıbrıs’ta inisiyatif almasının ardında ise Doğu Akdeniz’de bulunan doğalgaz ve petrol rezervleri yatıyor. İsrail’in de Akdeniz’de verimli doğalgaz yatakları bulmasının ardından Amerikan yönetimi bölgede Türkiye’nin de katılacağı ortak projelerin önünü açmak istiyor.  

Rumların yetki verdiği Amerikan şirketi Noble Energy, doğalgaz arama faaliyetlerini sürdürürken gazın yakın zamanda ihraca hazır hale geleceği belirtiliyor. İsrail ise Akdeniz’de kendi müstakil ekonomik bölgesinde bulduğu ve çok ciddi rezerv içeren Leviathan yataklarını işletmek istiyor. İsrail’in doğalgazını bulan da yine Noble Energy. Mesele doğalgazın nasıl ve hangi güzergâhtan ihraç edileceğinde kilitleniyor. Sıvılaştırıp tankerle ihracın maliyeti yüksek olduğundan en ekonomik seçenek Türkiye üzerinden Avrupa’ya ihraç olarak değerlendiriliyor. Ancak Kıbrıs sorunu ve Türkiye-İsrail ihtilafı buna engel durumda. Mavi Marmara özrünün ardından Ankara-Tel Aviv krizinin yakın zamanda aşılması bekleniyor. Akdeniz’de ortak projeler ise Kıbrıs sorununun çözümüyle mümkün olacak. Amerikan yönetiminin bu sebeple Ada’da kapsamlı barış için devreye girdiği yorumları yapılıyor. Kapsamlı barışın gerçekleşmesi durumunda ABD’nin birçok açıdan ciddi kazanım elde edeceği vurgulanıyor. Öncelikle Amerikan şirketi, projeleri yürütecek. İsrail’in uzun vadeli menfaatleri ve bölgesel istikrar sağlanacak. Doğalgazın Avrupa’ya ihracı ile AB’nin Rusya’ya bağımlılığı görece azalmış olacak. Bu ana faktörlerin yanında Kıbrıs ekonomisinin canlanması ve Türkiye’nin AB sürecinin hızlanması Amerikan menfaatleri için olumlu gelişmeler olacak.

Rumlar ise ziyaretten maksimum siyasi kazanç için mücadele ediyor. Eski Rum hükümet sözcüsü Hristos Stilianidis, Joe Biden’ın büyük bir olasılıkla, kapalı Maraş’ın yeniden inşa edilmesine yönelik teknik bir çalışma yapılması için anlaşma yapıldığını ilan edeceğini savundu. Rumlar Biden’ın Türk tarafına giderek Eroğlu ile görüşmesinin KKTC’nin itibarını yükselteceğinden buna karşı çıkıyor. Ankara Biden’ın ziyaretini müzakerelere olumlu yansıyabileceği düşüncesiyle destek veriyor. Biden’dan Rumlara çözüm için baskı yapmasını bekliyor. Türk tarafı Maraş seçeneği gibi parçalı adımlara karşı ve ancak kapsamlı çözüm durumunda adım atacağını belirtiyor.