ABD, Snowden’ın casusluk suçlamasıyla iadesini istedi

ABD, Hong Kong’dan Pentagon’a bağlı Ulusal İstihbarat Kurumu’nun (NSA) gizli belgelerini sızdıran Edward Snowden’ı casusluk suçlamasıyla iadesini istedi.

Federal savcının Hong Konglu yetkililere Merkezi Haber Alma Teşkilatı’nın (CIA) teknik elemanı olarak çalışan 29 yaşındaki Snowden’ın gözaltına alınması için kendilerine teslimini istedi.

Snowden hakkında federal savcılar, hükümet mülkiyetinde casusluk, hırsızlık ve gizli belgeleri toplama suçlamasıyla iadesini talep ettikleri belirtildi. ABD Adalet Bakanlığı henüz konu ile ilgili yorum yapmaktan kaçınırken cuma günü yaşanılan olay Çin  ile ABD arasında yeni bir krize yol açıp açmayacağı merakla bekleniyor.

NSA’nın gizli telefon dinleme ve en büyük 9 internet şirketinin veri tabanına girerek konuşmaları, e-mailleri, paylaşılan dosyaları hatta bilgisayardaki tüm bilgileri gizlice toplandığı Prizma (PRISM) adlı programı Snowden, basına sızdırmıştı. Geçtiğimiz ay Hong Kong’a giden ve buradan basına gizli programın belgelerini sızdıran Snowden’in şuan tam olarak nerede olduğu bilinmiyor.

Hong Kong, özel statüsüne rağmen iade talebine cevabı Çin hükümetinin vereceği belitiliyor. Çin ile Hong Kong arasındaki antlaşmada ‘iki yönetim bir ülke’ maddesi gereği kararın Pekin tarafından alınması bekleniyor. Snowden’ın kendilerine teslim edilmesi için ABD’li yetkililer Çinli mevkidaşları ile pazarlık yaptığı öne sürülüyor.

NSA’nın gizli bir mahkeme kararı ile hem ülke içinde hem de dünya genelinde milyonlarca insanı dinlemesi ve internetten takip etmesi küresel bir tartışmanın da fitilini ateşlemişti. NSA direktörü Kongre’de veridiği ifade de program sayesinde Amerika içinde ve dışında 50’den fazla planlanan terör saldırısının engellendiğini söylemişti. Başkan Barack Obama da programı savunmuş, Amerikan halkının dinlenmediğini ve Amerikan vatandaşlarının özeline herhangi bir müdahalenin sözkonusu olmadığını söylemişti.

Adalet Bakanlığı, Amerikan tarihinin en büyük istihbarat szıntısının arkasındaki tüm ayrıntıları öğrenebilmek için Snowden’ın iadesini istiyor.  Ülkenin ulusal güvenliğine zarar vermekle de suçlanan Snowden, Amerikan kamuoyunu da ikiye bölmüş durumda. Ülkede liberaller NSA’nın telekulak skandalının anayasaya aykırı olduğunu savunurken muhafazakar ve Obama hükümeti de gizli dinleme-takip metodunun ulusal güvenlik için gerekli olduğunu ileri sürüyor.   

Hong Kong, Amerikalı savcıların kendilerine gönderdiği mühürlü iade talebine en geç 60 gün içinde cevap vermeleri gerekiyor. Snowden’ı eğer Hong Kong mahkemesi yargılama kararı alırsa iadenin aylar alabileceği belirtiliyor.

Çin ile Amerika arasında siyasi suçluların iadesi konusunda antlaşma var. Bazı hukukçular casusluk suçlamasının da siyasi suçlar kapsamına girdiğini savunyor. Ancak bu konuda iki ülke arasındaki antlaşmada ‘casusluk’ suçlamasını kapsayıp kapsamadığı henüz muğlak.