ABD siyasetine yön veren aileler ya da hanedanlıklar, ülkenin tarihine derin izler bıraktı. Kimileri trajik hayatlar yaşadı, kimileri ise farklı milletleri acılara gark etti.
Amerikan siyasetinin gelmiş geçmiş en kudretli 10 ailesi belirlenirken en az iki kuşak etkili olanlar nazara alındı. Belki bugün siyaset sahnesinde önde olan aileler haberde olmayacak, bunun nedeni ise bu kimselerin henüz en az iki kuşak boyunca politikada varlıklarını sürdürememiş olmaları.
Amerikan siyasi tarihine bakıldığında bazı ailelerin yüzyıllar süren siyasi hanedanlık kurdukları görülür. Bu hanedanlıkların bazen de kılıçla kesilircesine tarihin tozlu sayfalarına karışıp gittiğine tanıklık edilir. ABD politik tarihinde cinayetler, suikastler gibi yolsuzluk da aile hanedalıklarını yıkan temel etkenlerden biridir.
İşte Amerika’nın kurulduğu tarihten bugüne kadar siyaset geçmişinde hanedanlık olarak anılan 10 aile;
10. Cuomo Ailesi
New York eyaletinin siyasetteki en etkili ailelerinden biri oldu. Bugün eyaletin valisi de Cuomo ailesinin bir bireyi. Aileyi siyaset arenasına taşıyan isim Mario Cuomo. Anne babasının bakkal işleterek yetiştirdiği İtalyan asıllı Mario, Demokrat Parti’den 1983 yılında vali olmayı başardı. Mario, en son 1994 yılında valilik yarışını kaybedince politik yaşamında bir daha sandık için yarışmadı. Geçtiğimiz yıl vefat eden Mario’nun en büyük oğlu olan Andrew Cuomo ise 2010 yılında babası gibi eyaletin valisi seçildi. Geçtiğimiz kasım ayında yapılan ara seçimlerde ikinci defa seçilmeyi başaran Andrew’nün sülalesinin politik gücüne ilk katkısı aslında 1990 yılında oldu. ABD siyasi tarihinin en etkili ailelerinden olan Kennedy ailesinden Kerry ile 1990 da evlenen Andrew, bu izdivacını 2005 yılında sonlandırdı. Beyaz Saray için seçimlere katılacağı söylense de siyasi uzmanlar Andrew Cuomo’nun böyle bir riski alabileceğine fazla imkan tanımıyor. Babası kadar siyasette etkili olmadığı yorumları da Andrew için zaman zaman yapılıyor.
9. Daley Ailesi
Amerika’nın en büyük şehirlerinden olan Chicago’nun siyasi tarihinde en fazla iz bırakan ailelerinden birisi Daley. Baba oğul şehrin belediye başkanlığını toplam 43 yıl yürttü. Baba Richard J. Daley, 1955 yılından 1976’ya kadar şehrin belediye başkanı oldu. Rüzgar Şehri olarak da anılan Chicago’nun belediye başkanlığını oğul Richard M. Daley ise 1989 yılından 2011’e kadar sürdürdü. Richard M. Daley, siyaset tarihinde eşine az rastlanan bir biçimde babasından bir yıl daha fazla belediye başkanlığı yaparak tarihe geçti. Chicago şehrinin 6 dönem belediye başkanlığını yaptıktan sonra 7. si için sandığa gitmeyeceğini açıklayarak politik kariyerini noktalayan Richard M. Daley’in kararını kentin gazeteleri, ‘‘hanedanlığın sonu’’ diye duyurmuştu.
Richard M. Daley’den boşalan koltuğa bir dönem Başkan Barack Obama’nın Beyaz Saray Genel Sekreteri olan Rahm Emanuel oturdu. Emanuel’den boşalan koltuğa ise Richard M. Daley’in küçük kardeşi William M. Daley geçti. William’ın Beyaz Saray’da genel sekreterliği yalnızca bir yıl sürdü.
8. Rockefeller Ailesi
John D. Rockefeller petrolden elde ettiği servetle adeta bir aile imparatorluğu kurdu fakat siyaset sahnesine hiçbir dönem atılmadı. Ancak John her ne kadar siyaset dünyasına girmesede ailenin gelecek bireyleri için zenginliği ile kapıları araladı. John’ın tek oğlu olan John D. Rockefeller Jr. ailenin politika sahnesinde yer almasına neden olan isim oldu. Jr. Rockefeller, Rhode Island senatörünün kızı Abby Aldrich ile evlenmesi o dönem politika ile sendikal bir birlikteliğin nikahı olarak anıldı. Bu evlilikten olan Nelson Rockefeller, dedesinin kurduğu imparatorluk ve hırsı ile Cumhuriyetçi Parti’den 1959 yılında New York’un valisi olarak seçilmeyi başardı. Beyaz Saray düşleri kuran Nelson, bu hayaline hiçbir dönem ulaşamadı. Başkan Nixon’ın 1974 yılında istifası ile Beyaz Saray için adı geçen Nelson, Gerald Ford’a bu makamı kaptırdı. Ford, Nelson’ı başkan yardımcısı olarak yanına aldı ancak 1976’daki başkanlık seçimlerine girmeyerek kariyerini bu noktada sonlandırdı. John’ın üçüncü kuşak torunu olan Jay Rockefeller ise iki yıl West Virginia eyaletinin valisi oldu. Jay daha sonra federal sentör olarak seçilince valilik görevini bıraktı ve bugün dördüncü dönem senatörlüğünü sürdürüyor.
7. Taft Ailesi
Politik hırs zafer getirse de her zaman rahat ve mutluluk da getirdiği söylenemez. ABD başkanlarından William Howard Taft’ın hayatı bu söylemi doğrular nitelikte. Cincinnatili bir aileden gelen Taft, 1908 yılında ABD başkanı olur ancak daha sonra seçim çalışması için hatıratına şöyle yazar: ‘‘Hayatımda en rahatsız olduğum dört aydı.’’
Taft ikinci defa seçilmeyi başaramaz ancak dönemin başkanı tarafından adalet bakanı olarak atanır 1920 yılında.
Babasının politik mirası ile kısa sürede kariyer yapan Robert A. Taft, hiçbir zaman Beyaz Saray hayallerine ulaşamadı. Ohio eyaletinden senatör seçildi, üç defa ise Cumhuriyetçi Parti’den başkan aday adayı oldu ancak parti için yarışı kazanamadı.
Ailenin siyasetteki üçüncü kuşağında Robert Taft Jr. sahne aldı. Önce Ohio eyalet senatörü oldu daha sonra da federal milletvekili. Taft ailesini siyaset sahnesinden silen ise William Howard’ın büyük torunu Bob Taft oldu. Ohio valiliği döneminde elde ettiği haksız kazanç ve aldığı hediye gibi yolsuzluğa isminin karışması, yüzyıla yakın ABD siyasetinde olan Taft ailesi için 2005 yılında adeta son nefes oldu.
6. Frelinghuysen Ailesi
1720 yılında Almanya’da yeni kıtaya gelen evangelist mezhebi mensubu Theodorus Jacobs Frelinghuysen, New Jersey eyaletinin siyasi tarihinde gelmiş geçmiş en tanınan ismidir. Kabile olarak eyalete gelen Frelinghuysen ailesi, ABD siyasetine 1793 yılından sonra yer almaya başlar. Theodorus’un torunu Frederick, federal senatör seçilir. Frederizk ile birlikte Frelinghuysen ailesi tam 7 kuşak boyunca New Jersey eyaletini Washington D.C.’de federal düzeyde temsil eder. Ailede New Jersey eyaletini federal düzeyde en uzun süre temsil eden 1953-75 tarihleri arasında 11 defa milletvekili seçimleyi başaran Peter Frelinghuysen olur. Peter’ın oğlu Rodney Frelinghuysen Jr. da ailenin siyaset sahnesinde uzun kalan isimlerinden. Eyaletin 11. seçim bölgesinden ilk defa 1995 yılında seçilen Rodney, hala Temsilciler Meclisi’nde New Jersey eyaletini temsil etmekte. Aile bireylerinin adları eyalet genelinde birçok okul, kamu binası, kasaba ve sokağa verilmiştir.
5. Harrison Ailesi
Frelinghuysen ailesi gibi kuşaklar boyu siyaset sahnesinde etkili olan bir ailedir Harrisonlar. Temsil makamında Frelinghuysen’den daha üst mercilere çıkmayı da başarmıştır. 1793 yılından itibaren 20 dönem boyunca Kongre’de Harrison ailesinden bir isim yer aldı. Harrison ailesi yalnızca Kongre’de değil Beyaz Saray’da da yer aldı. Hem de iki defa. ABD başkanı olmayı başaran ilk Harrison Virginia eski valisi William Henry Harrison’dır. 1841 yılında başkanlık yemini töreninde soğuk alğınlığı nedeniyle hastalanan başkan Harrison, görevinde sadece 32 gün kalır. William Henry, ölümü ile Oval Ofiste en kısa süre ile kalan başkan olarak da tarihe geçer.
Harrison ailesinden ikinci ABD başkanı olan kişi ise Indiana eyaleti senatörü iken 1888 yılında seçimleri kazanan Benjamin Harrison’dır. ‘‘Little Ben’’ (Küçük Ben) olarak da tanınan Benjamin Harrison, yalnızca bir dönem başkanlık koltuğunda kalır. İkinci dönem başkanlık için 1892 yılında girdiği seçimi kaybeder.
4. Roosevelt Ailesi
ABD politikasında iki başkan çıkaran bir başka aile. Ancak Roosevelt ailesi Harrison gibi Beyaz Saray’da kısa süre ile kalmaz ve ülke tarihinde derin izler bırakır. Roosevelt ailesinden çıkan ilk ABD başkanı 1900’lü yılların hemen başında Theodore Roosevelt olur. 1990 yılında başkan yardımcısı olan Roosvelet varlıklı bir ailenin çocuğu olmasının dışında siyasi hayatında da işleri rast gider. Zira başkan William McKinley, göreve geldikten bir yıl sonra suikaste kurban gider ve yardımcısı Roosevelt de Beyaz Saray’ın patronu olur. İki dönem başkanlık eder ve 1909 yılında artık emekli başkan olur. Ancak Roosevelt’in kendi partisi içinde yaşadığı anlaşmazlık onu yeni bir parti kurmaya sevk eder. ‘‘Bull Moose Parti’’sini 1912 yılında kurar Roosevelt ve başkan adayı olur ama kazanamaz.
Theodore Roosevelt 1920 yılında vefat eder. Theodore’un Kuzeni Franklin D. Roosevelt (FDR) ise 1905 senesinde New York valisi olmuştur ve ailenin siyasetteki ikinci etkin ismidir. FDR, 1932 yılında Beyaz Saray’a seçilir. ABD siyasetinde FDR üç dönem başkanlık eden tek isim olarak tarihe geçer. Dördüncü dönem için FDR’ın ömrü yetmez ancak ailenin siyasetteki maşalesini eşi Eleanor Roosevelt sürdürmek ister senatör olarak. Ancak Eleanor Roosevelt’e mensubu olduğu Demokrat Parti izin vermeyince tarihte yalnızca üç dönem ülkenin first ladysi olarak kalır. FDR’ın iki oğulu James ve Frank daha sonraki yıllarda birisi California diğeri ise New York milletvekili olarak Kongre’de yer aldı. Ancak her ikisi de milletvekilliğinden öte ailenin ismini daha yüksek makama çıkaramadı.
3.Adams Ailesi
ABD siyasetinde ilk ‘‘aile hanedanlığı’’ olarak anılır Adamslar. ABD’nin kurucu babalarındandır bu aileyi siyasete sokan John Adams. İki dönem George Washington’un başkan yardımcısı olur. Washington’dan sonra ülkenin ikinci başkanı olarak seçilir. Ancak John Adams bir dönem başkanlık yapabilir zira Beyaz Saray performansı Amerikalılar tarafından iyi bulunmadığından tekrar seçilemez.
John Adams’ın en büyük oğlu John Quincy Adams, 1825 yılında Beyaz Saray’a seçilir. O da babası gibi yalnızca bir dönem başkanlık yapar. İkinci dönem için seçilemez zira başkanlığı süresince iyi bir liderlik performansı sergileyemez. Başkanlığından sonra Kongre’de köle karşıtlığı siyaseti ile büyük takdir toplar. Adams ailesinin siyasetteki son ferdi Charles Francis Adams III olur. 1929 yılında dönemin başkanı Herbert Hovver tarafından deniz kuvvetleri (savunma) bakanı olarak atanır. Charles F. Adams’den sonra Adams ailesinden hiç kimse bir daha siyaset arenasında boy göstermez.
2.Kennedy Ailesi
Ailesini ABD’nin en zengin aileleri arasına taşıyan Joseph P. Kennedy, ataerkil aile yapısının bir devamı olarak hem hanedanlığının başına hem de ABD başkanlığına en büyük oğlu Joe Kennedy’i geçirmeyi planlıyordu. Ancak Joseph’in planları kaderin planı ile örtüşmedi/örtüşemedi. Henüz 29 yaşında iken Joe, II Dünya Savaşı’nda öldü. Demokrat Parti’de ağırlığı olan baba Joseph, Joe’nun trajik ölümünün ardından John’a yani Jhon F. Kennedy’e (JFK) yönelir. Artık babasının hayallerini gerçekleştirmek JFK’ya kalır. ABD siyasi tarihinde JFK ismi hep ön planda olsa da Kennedy ailesinin siyasetteki beyni Robert Kennedy olur. JFK, 1960 yılında başkan seçilince kardeşi Robert Kennedy’i de adalet bakanı olarak atar.
JFK, 1963 yılında suikaste uğrayınca ailede yük Robert Kennedy’e kalır. Senatörlüğünün yanı sıra Kennedy 1968 başkanlık seçimlerinde Demokrat Parti’den başkan aday adayı olur. Ancak aynı yıl ağabeyi gibi suikaste kurban gider. Joseph Kennedy’in dört oğlundan sadece geriye Edward kalır. 1980 yılında Edward’da dönemin Demokrat başkanı Jimmy Carter ile partinin başkan adaylığı için yarışa girer ve kaybeder. Bu yarış Edward’ı bir daha Beyaz Saray hayalleri peşinde koşmamaktan alıkoyar. 1962 yılında Washington’da Massachusetts eyaletini senatör olarak temsil etmeye başlar ve bu görevi aralıksız ölümüne (2009) kadar sürdürür. Senato’da en uzun süreli ve en etkileyici senatör olarak adını tarihe yazdıran Aslan Liberal, hayata gözlerini yumduğunda Kennedy ailesinin de politikadaki hanedanlığı bir anlamda son bulur.
Kennedy aile hanedanlığını sürdüreceğine kesin gözü ile bakılan JFK’in oğlu John F. Kennedy Jr. babasının öldürüldüğü tarihte henüz üç yaşındaydı. Avukat ve gazeteci olan JFK Jr. 1999 senensinde kullandığı özel uçağın düşmesi sonucu yaşamını yitirir. Kennedyler iki suikast ve iki uçak kazasında 4 kurban verir.
Kennedy ailesinin politikadaki son neferi Edward’ın oğlu Patrick olur. Patrick, Rhode Island eyaletini Temsilciler Meclisi’nde vekil olarak temsil eder ancak 2011 yılında emekliye ayrılarak Kennedy ailesinin politikadaki hanedanlığının resmen bittiğinin mührünü basar.
1.Bush Ailesi
ABD siyasetinde 20. yüzyılın en etkili ve ayakta kalan son aile hanedanlığı Bush ailesidir. Birçokları nefret etse de Bush ailesi, politikadaki ağırlığının yanı sıra devlet içindeki varlığıyla da hep önde oldu. Bush ailesi bugün Texas eyaleti ile anılsa da, asıl kökenleri Connecticut’a dayanır. Bush ailesini siyasi hanedanlığa sürükleyen ilk isim George W. H. Bush’un babası Prescott Bush olur. Banka sektöründe yıldızı parlayan Prescott, 1952 yılında Connecticut’tan federal senatör olur. Ardından da Texas’a taşınan oğul George W. H. Bush da babasının izinden giderek federal milletvekili olur. Ronald Reagan 1980 yılında başkan seçilince Cumhuriyetçi Parti’den George H.W. Bush da iki dönem başkan yardımcılığını yürütür. 1988 başkanlık seçimlerinde ise H.W. Bush başkan adayı olarak seçimlere girer ve kazanır. Ancak sadece bir dönem başkanlığını sürdürebilen H.W. Bush, genç vali Bill Clinton’a karşı kaybeder. Babasından sekiz yıl sonra George W. Bush başkanlık koltuğunu elde eder. İki dönem başkanlık görevini sürdüren W. Bush, ABD’nin gelmiş geçmiş en kötü performansını sergileyen başkanları arasına da ismini yazdırır. ABD hem baba hem de oğul Bush döneminde savaşa girer. Baba Bush ülkeyi, Körfez Savaşı, oğul ise Afganistan ile Irak savaşlarına sokar.
1999 yılında ise Bush ailesinin en küçük oğlu Jeb Bush, Florida valisi seçilir. İki dönem valilik yapan Jeb Bush’un, ağabeyinin 2000 yılı başkanlık seçimini Florida da şaibeli bir sayım ile kazanabilmesinde önemli rol üstlendiği savunula gelmiştir. Bugün Cumhuriyetçi Parti’den 2016 başkanlık seçimi için aday adayı olması beklenen Jeb Bush, politikadaki aile hanedanlıklarını sürdüremez ise siyaset sahnesine yeni adım atan oğlu George P. Bush meşaleyi devir alacak.
Cok bilgilendirici bir haber olmus abi sagolun