Albright’tan Ankara’ya daha fazla demokrasi çağrısı

Eski ABD Dışişleri Bakanı Madeleine Albright, 17 Aralık süreci sonrası Ankara tarafından savunulan ‘komplo teorilerini’ doğrulamanın imkânsız olduğunu belirtti. Albright, basına ve internete yapılan kısıtlamaları hatırlatarak “demokrasinin sadece seçimlerden ibaret olmadığını” dile getirdi.

Son dönemde Türkiye’ye daha fazla demokrasi, bağımsız yargı ve özgür basın çağrısında bulunan önde gelen uluslararası gözlemciler kervanına eski ABD Dışişleri Bakanı Madeleine Albright da katıldı. İşadamı Sakıp Sabancı anısına düşünce kuruluşu Brookings’te düzenlenen geleneksel akademik etkinlikte konuşan Albright, Erdoğan hükümetinin demokrasi, ekonomi ve hizmetlerde Türkiye’ye kat ettirdiği mesafeyi övdü ancak bunların yeterli olmadığını, demokraside yapılması gereken daha çok şey olduğunu vurguladı.

    “Gerek yerli gerek yabancı olsun komplo teorilerine ilişkin söylenenleri doğrulamak neredeyse imkansız.” diyen Albright, basına ve internete yapılan kısıtlamalarla bilgi edinme özgürlüğünün kısıtlamanın yanlışlığına işaret etti. Albright, komploların arkasında Amerikalıların ve dini azınlıkların olduğuna dair ‘teyit edilemeyen delillere’ dayalı ‘komplo teorileri’ni ‘derinden rahatsız edici’ bulduğunu kaydetti. Erdoğan hükümeti, 17 Aralık rüşvet ve yolsuzluk soruşturmalarını Hizmet Hareketi sempatizanları ve yabancı güçlerce ortaklaşa hazırlanmış bir ‘komplo’ ve ‘darbe’ olarak nitelendiriyor. Başbakan Erdoğan, Gezi olaylarında arkasında (Yahudileri kastederek) ‘faiz lobisi’ olduğunu öne sürmüş, Amerika’daki bazı grupların ‘düğmeye bastığını’ iddia etmişti.

‘penguenleri severim ama…’

Freedom House gibi uluslararası örgütlerin Türkiye’de basın özgürlüğünün gerilediğine dair son raporlarında ortaya çıkan tablodan ‘rahatsızlığını’ ifade eden Albright, ‘özgür basın’ın demokrasinin temel unsurlarından biri olduğunu hatırlattı. Albright, medyaya sansür ve vergi baskısına da değinerek, “Penguenleri severim ama gerçek haber vuku buluyorsa, kamuoyuna gösterilmeli.” dedi. Türkiye’nin ‘demokrasi yolculuğu’nun sürmesi konusunda özellikle iktidardaki siyasi liderlerin ‘güven vermesi’ gerektiğini belirten Albright, “Tüm liderler, kendilerine oy vermemiş olanlar bile dahil, başkalarının fikirlerini dinlemeli. Demokratik çerçeve budur. Sadece seçimlerden ibaret değildir.” şeklinde konuştu.

    Albright, demokrasi ve özgürlükler konusunda Amerikalılardan ve başkalarından gelen açıklamalara Ankara’daki hükümet tarafından kulak verilmesini ‘ümit’ ettiğini kaydetti. Erdoğan hükümetinin bir süredir toplumsal muhaliflerine yönelik dışlayıcı ve nefreti körükleyici söylemi, demokratik dünyadan eleştirilerin artmasına yol açmıştı.

‘muhalefet halkı yüzüstü bıraktı’

Albright, AK Parti’nin halka daha fazla bağlantısı olduğunu, hizmet götürdüğünü belirterek Türkiye’deki muhalefet partilerini ise iktidara ‘alternatif oluşturma’ sorumluluğunu yerine getirmeyerek halkı ‘yüzüstü bırakmak’la eleştirdi.

    28 Şubat 1997 sürecinde ABD Dışişleri Bakanlığı yapan Albright, darbeyi durmak için ‘anayasa dışına çıkan’ yaklaşımlara karşı oldukları yönünde açıklama yaptıklarını hatırlattı ve bununla gurur duyduğunu söyledi.

    Albright AB sürecinin devamının önemi, Türkiye’nin özellikle Ukrayna krizinde tekrar teyit edilen stratejik konumu temalarını işlerken, Başbakan Erdoğan’ın 1915 olaylarından dolayı Ermenilere yaptığı taziyeyi de olumlu bulduğunu ifade etti. Sabancı Üniversitesi’nden öğrencilerin de canlı bağlantıyla soru sorma imkanı bulduğu konferansın açılışını Sabancı Holding Yönetim Kurulu Başkanı Güler Sabancı yaptı.