Nevada Uber’e ‘pass’ dedi

55 ülkede 160 bin sürücüsüyle 8 milyondan fazla yolcuya hizmet veren ve yılda yaklaşık 140 milyon sefer sayısıyla artık vazgeçilmezler sınıfına giren San Francisco merkezli sıradışı taşımacılık şirketi Uber, uzun ve zorlu bir mücadelenin ardından Nevada’ya girmeyi başardı.

İhtiyaç anında çok kısa sürede araç bulunabilmesi, araç içinde şöföre ücret ödeme olayını tamamen ortadan kaldırması gibi özellikleri nedeniyle öncelikli tercih sebebi olan Uber ve Lyft türü taşıma sistemleri, taksicilerin adeta korkulu rüyası.

İstatistiklere göre Amerika nüfusunun yüzde 55’i bir yerden bir yere gitmek için Uber’i tercih ediyor. Eyaletlerdeki taksi dernek ve federasyonları, lobi faaliyetleri, belediyelerin taksi ve benzeri taşımacılıklar için yürürlükte olan düzenlemeleri, ticari vergiler, ve benzeri faktörler Uber’in Amerika’da her yere girmesini biraz zorlaştırmış olsa da, dördü hariç bütün eyaletlerde ve toplam 150 şehirde faaliyet gösteriyor oluşu aslında çok şey anlatıyor.

Bu güne dek Uber’in girmekte belki de en çok zorlandığı eyalet Nevada’ydı. Ülkenin, dolayısıyla eyaletin en çok turist ağırlayan şehri olan Las Vegas’ın Nevada sınırları içinde olması hasebiyle, diğer yerlerde taksicilikle ilgili bütün düzenlemeler belediyeler tarafından yapılırken Nevada’da eyalet yönetimi tarafından yapılıyor. Taksi endüstrisine ait derneklerin ve lobilerin oldukça güçlü olduğu Las Vegas piyasasına Ekim ayında kafasına göre girmeye çalışan Uber, tabir yerindeyse duvara toslamıştı.

Eyaletin İşletme ve Endüstri Departmanı sorumlusu Bruce Breslow, o dönemde Uber’in iki temsilcisine ofisinde randevu verdiğini anlatırken, şunları ifade ediyor: “Gelen şahısları dinledikten sonra kendilerine Nevada Ulaştrıma Müdürlüğü’ne başvurarak limuzinlerin de içinde bulunduğu taşıyıcı firma sınıfına dahil olabileceklerini, yahut da Taksi Otorite’sine başvurarak bir taksi şirketi kurabileceklerini söyledim. Bana teşekkür ederek yanımdan ayrıldılar.”

Bu görüşmeden iki gün sonra, Uber Las Vegas’ta hizmet vermeye başladı. Hattâ Breslow bunu, kendisine gelen bir reklam emailiyle öğrendi. Tabi Uber’in bu tutumuna Nevada’nın cevabı sert oldu. Gazeteler, 10 adet Uber hizmeti veren araca el konulduğunu yazdı. Akabinde eyalet, Uber’e dava açtı. Kasım ayı itibariyle de Uber’in Nevada’da hizmet vermesi mahkeme kararıyla yasaklandı.

Aslında bu dava sayesinde Uber gibi taksiye alternatif şirketlerin geldikleri nokta gözler önüne serilmiş oldu. Yapılan bir anket sonucu halkın yüzde 75’inin Uber’e destek verdiği görüldü. Sözkonusu destekçilerden birisi de Breslow’du.

Mahkemede tanık olarak dinlendiğinde “ben bir Uber müşterisiyim,” diyen Breslow, Uber’in halkla ilişkiler metodlarından ve kullandıkları teknolojiden övgüyle söz etti ve kısa bir süre önce ailesiyle çıktığı seyahatlerden birinde, annesinin telefonuna, ihtiyaç olduğunda kullanması için Uber uygulaması yüklediğini belirtti. Uber’in avukatıysa Breslow’a teşekkür etti ve karşı tarafın şahidinin, tanık kürsüsünde müvekkilinin sansasyonel bir ürün sahibi olduğunu ifade etmesinden duyduğu memnuniyeti dile getirdi.

Asıl ilginci ise, bölge mahkemesinin yasaklama kararına imza atan hakim Scott Freedman’ın, “bunun harika bir ürün olduğuna şüphe yok; ama ben, kanunlara göre hareket etmek zorundayım” demesiydi.

Mahkeme kararından dolayı Las Vegas’ta iş yapamaz hale gelen Uber, Nevada’nın tanınmış lobicilerinden Jack Griffin’le anlaştı. Böylece, aynı zamanda DirecTV, Dish Network, Sprint, Zappos.com ve Amazon.com gibi dev şirketlerin de lobiciliğini yapan Griffin, lobicileri arasında iki eski Nevada valisinin de bulunduğu Las Vegas taksi endüstrisini karşısına alacaktı.

Yerel nüfusu 603 bin olan fakat yılda 41 milyon kişinin ziyaret ettiği Las Vegas, taksiler yönüyle tıpkı Manhattan’ı andırıyor. Bu yılın Mart ayında Nevada’da toplam 2,5 milyon taksi seferi yapılmış ve bu seferlerin büyük çoğunluğu Las Vegas’ta gerçekleşmiş. Ekonomisi kumara dayalı bir yerde elbette para konuşur. 1990 yılından beri Las Vegas taksi endüstrisi, yerel ve genel seçim kampanyaları için 3 milyon dolara yakın bağış yapmış.

Mart ayında Uber’in serbest bırakılmasına ilişkin kanun tasarısının meclise sunulmasıyla birlikte, her iki tarafın lobicileri eyalet temsilcileri ve senatörlerini etkilemek için ellerinden geleni yaptılar. Uber taraftarları halkın yüzde 75’inin Uber’i istemesini öne çıkarırken, taksiciler buna mukabil San Francisco’da bir Uber sürücüsünün, yaya geçidinden geçmekte olan 6 yaşındaki bir kız çocuğunun ölümüne sebep olmasına ilişkin haber bantlarını izletmeyi tercih ettiler.

Uber’in kaybetmesi beklenirken, yüzde 3’lük tüketim vergisi imdada yetişti. Uber ve Lyft gibi şirketler de dahil edildiğinde, eyalet için 19 milyon dolar civarı bir kazanç sözkonusu olacaktı ve bu gözardı edilemeyecek bir meblağdı. Oylamadan Uber zaferle ayrıldı.

Teamül gereği Vali Brian Sandoval’ın imzalamasıyla kanunlaşacak olan tasarı, 1 Temmuz’dan itibaren Uber’in Nevada’da, dolayısıyla Las Vegas’ta hizmet vermesine izin vermiş olacak.