Richard Nixon’ı nasıl bilirdiniz?

– Richard Nixon’ı nasıl bilirdiniz?

– Kötü bilirdik.
 

Aslında her şey çok farklı olabilirdi. 1960 yılında yapılan başkanlık seçimini John F. Kennedy’ye karşı sadece yüzde 0.2 farkla kaybeden, Kennedy’nin kazandığı Illinois ve Texas’ta oy sayımında hile yapıldığı iddialarına rağmen “Belirsizlik, ülkeye zarar verir” diyerek yeniden sayıma karşı çıkan bir adamdan bahsediyoruz. 

1968 seçimlerini kazanıp başkanlık koltuğuna oturduktan sonra önemli işlere imza attı bu adam. Güney eyaletlerindeki ırkçılığın sona ermesi için büyük çaba harcadı, eğitimde fırsat eşitliği için yoğun uğraş sarfetti. Petrol ambargosu yıllarıydı, enerji çalışmalarına ağırlık verdi, çevre adına başarılı işler yaptı.

Uluslararası arenadaki adımları daha çarpıcıydı. Komünist Çin ve Sovyetler Birliği’ne tarihi ziyaretler gerçekleştirdi, ilişkileri yumuşattı. Sovyetler Birliği’yle nükleer silahlanma çılgınlığını dizginleyecek önemli bir anlaşma imzaladı. En önemlisi Vietnam’daki savaşı bitirdi.

Yani; Watergate skandalı patlak vermese, Richard Nixon belki de ABD tarihinin en başarılı Cumhuriyetçi başkanlarından biri olarak  hatırlanacaktı bugün. 

Olmadı. Olamadı…

1972 yılında dolaylı olarak Cumhuriyetçi partiye bağlı dört kişi, rakip Demokratların genel merkezine gizlice girip dinleme cihazı yerleştirmeye çalışırken yakalandı. Ülke tarihinin en büyük skandalı böylece gün yüzüne çıktı. 

Nixon’ın olaya ilk tepkisi gayet yerindeydi aslında. Skandalı örtbas etmeye çalışmadı. Soruşturmayı gerçekleştiren polisleri görevden alıp ülkenin dört bir yanına savurmadı. Kişiye özel yasa değişiklikleriyle haklarında suç ithamları bulunan devlet görevlilerini koruma altına almadı. Aksine, hemen olayın araştırılması emrini verdi. Adalet bakanı Elliott Richardson, soruşturma için özel bir savcı atadı. Savcı Archibald Cox, kolları sıvayıp Watergate skandalı üzerine çalışmaya başladı. Fakat Savcı Cox, Nixon’ın beklediği gibi Watergate Oteli’nde başlattığı araştırmayı orada bırakmadı. Soruşturma kapsamında ABD Başkanı Richard Nixon’ın 1971 yılından bu yana ofisinde yapılan tüm görüşmeleri gizlice kaydettiği ortaya çıktı. 

Amerika Birleşik Devletleri’nin en kudretli adamı için ok yaydan çıkmıştı artık. Savcı, Beyaz Saray’dan ses kayıtlarını istedi. Hazırlıksız yakalanan Nixon, ne yapacağını bilemedi. Önce iddiayı sert bir şekilde yalanladı. Olmadı, dolambaçlı sözlerle kamuoyunu ikna edemedi. Soruşturmanın örtbas edilmesi için Adalet Bakanı’na baskı yaparak savcıyı görevden almasını istedi. O da olmadı. Bakan Richardson, kendisini bu göreve getiren başkana boyun eğmedi; talebi reddetti ve soruşturmaya zımnen destek verdi. Çaresiz kalan Nixon, son bir umutla emrini yerine getirmeyen adalet bakanını görevden aldı. Aldı ve kamuoyu nezdinde kendisine karşı duyulan son güven kırıntısını da kaybetti. Halk, başkanın ‘suç şüphesi’ni, güç gösterisiyle ört bas etme çabasını kabul etmedi. Ülke ayağa kalktı. Kongre, ABD başkanının makamından indirilmesi için hazırlıklara başlamıştı. Richard Nixon, çivinin çiviyi sökmediğini anladı. Kanunsuz dinlemelerini örtbas etmek için attığı her yeni adım işleri daha da  karıştırıyordu. Daha fazla dayanamadı; istifa etti. 

‘Cumhuriyetçi Parti’yi yeniden şekillendiren başkan’ olarak tarihe geçebilirdi. ‘İstifa ederek Beyaz Saray’ı terk eden ilk ve tek başkan’ olarak yazdırdı adını kitaplara. 

Yasadışı dinlemeler, bu dinlemeleri kanun dışı yollarla örtbas etme çabası, hukukun üstünlüğünü ayaklar altına alıp adaletin işleyişine en tepeden direk müdahale Nixon’ı utanç dolu bir sona götürdü. Müstafi ABD başkanı, yıllar sonra katıldığı bir televizyon programında hala “Bir şeyi başkan yapıyorsa, o şey yasadışı olmaz” diyebiliyordu. Ama aynı programda yaptıkları için halktan özür de diledi. 

Richard Nixon, büyük bir yanlış yaptı, bedelini ödedi, gitti. O ‘yanlış’ aradan geçen 40 yılda ‘doğru’ olmadı. Dünyanın neresinde yapıldığı farketmeksizin ‘yanlış’ hala. Hala kanunsuzluk kimse için çıkar yol değil.

Ve üzgünüm Richard Nixon ama bazı şeyler, yapan başkan dahi olsa, hala yasadışı.