Vekilinizin mal varlığını internetten takip edin

ABD’de bir girişimcinin kurduğu LegiStorm adlı internet sitesi, tüm senatör, milletvekili ve kongre çalışanlarının mal varlığını aboneleriyle paylaşıyor. Sitenin özel hayatın gizliliğine aykırı faaliyet gösterdiği iddia edilse de paylaşılan bilgiler kamu kurumları tarafından paylaşılan ve rahatlıkla ulaşılacak dökümanlardan oluştuğundan suç teşkil etmiyor.

LegiStorm, Eylül 2006 tarihinden bu yana ABD’li siyasetçi ve kamu çalışanlarının mal varlığını paylaşıyor. Sitede ABD Başkanı Barack Obama, Başkan Yardımcısı Joe Biden, Dışişleri Bakanı John Kerry, Savunma Bakanı Chuck Hagel dahil kabinedeki tüm isimlerin mal varlıklarını ve aylık kazançlarını görmek mümkün. Sitede paylaşılan bilgiler arasında maaş, maddi varlık, geziler, hatta alınan hediyeler dahi yer alıyor. Zaten ABD yasaları da bu bilgilere ulaşmaya kolaylık sağlıyor. Çünkü kabine üyeleri, senatörler ve milletvekilleri her yıl mal beyanı yapmak zorundalar ve bu bilgiler kamu oyu ile paylaşılıyor. Mal beyanı birincil derecede akrabaların mal varlığını da içeriyor. Yasa, yakın akrabaların çıkar elde etmesinin önüne geçilmesi adına böyle bir zorunluluk getiriyor.

LegiStorm paylaşılması yasak olmayan bu bilgileri bir araya getiriyor. Site ücretli ama herhangi bir abonelik kısıtlaması yok. Yani dileyen herkes abone olabiliyor. Site bilgilerinin yer aldığı sayfada kesinlikle herhangi bir partiye yakınlık duyulmadığı vurgulanıyor. Halkın yararına çalışıldığı belirtilen bilgi sayfasında, “LegiStorm’u ABD Kongresi çalışanlarının daha fazla şeffaf olabilmeleri amacıyla kurduk. Demokrasimizi güçlendirmek adına daha fazla çalışma yapacağız.” ifadelerine yer veriliyor.

ABD’de mal beyanını zorunlu kılan devlet etik yasası 1978’de çıkarıldı. Yasaya göre hükümet yetkilileri tüm mal beyanı dışında 50 dolar üzerindeki hediye ve 200 dolar üzerindeki maaş dışı kazanımları bildirmek zorunda. Bununla birlikte senatör, milletvekilleri ve üst düzey bürokratların söz konusu makama gelmeden bildirilmiş ticari faaliyet, kazanç ve gelirleri dışında yıllık 26 bin 100 dolar üzeri gelir elde etmeleri yasak. Bu gelir kısıtlaması ile toplum önündeki isimlerin kendi işleri dışında ticari faaliyette bulunmalarına engel olunuyor.

Türkiye’de de 3628 sayılı Mal ‘Bildiriminde Bulunulması Rüşvet ve Yolsuzluklarla Mücadele Kanunu’ ile mal beyanı zorunlu hale getirilmiş ancak ABD’den farkı ülkemizde sonu 0 ve 5 ile biten yıllarda yani 5 yılda bir olması.

Benzer bir etik yasası 2012 yılı sonunda Türkiye’nin de gündemine gelmişti. TBMM Siyasi Etik Komisyonu tarafından hazırlanan Siyasi Etik Kanunu’nda başlangıçta hediye sınırı 12 bin TL ve beyan edilmesi gereken kazanç limiti 120 bin dolar üzeri olarak belirlenmişti. Kamuoyundan gelen tepkiler üzerinde hediye sınırı 200 TL beyan edilmesi gereken kazanç ise 60 bin TL üzeri olarak belirlenmişti. TBMM Siyasi Etik Komisyonu tarafından mütabakatla hazırlanmış söz konusu tasarı henüz TBMM Genel Kurulu’da oylamaya sunulmadı.