Ortadoğu’da 1. Dünya Savaşı sonrası kurulan sistemin çöküşü

Dünya basınında IŞİD’in bir tesadüf olmadığı yönünde analizler yayımlanıyor. Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra İngiltere ve Fransa arasında imzalanan Sykes-Picot anlaşması ile çizilen sınırlar sonucunda yarı sömürge olarak ortaya çıkan Suriye, Irak, Lübnan ve Libya gibi devletlerin yeniden tanımlanacağı belirtiliyor.

Associated Press (AP) haber ajansı, radikal selefi terör örgütü IŞİD ve Ortadoğu’da daha önce çizilen sınırlardaki büyük değişiklik üzerine bir analiz yayımladı. Mezhep savaşı ve yönetim başarısızlıklarına rağmen, bağımsızlığın kazanıldığı birkaç on yıl boyunca Ortadoğu’daki liderlerinin devletleri otokratik yönetimlerle bir arada tuttuğu yazıldı. Radikal selefi terör örgütü IŞİD’in özellikle Arap Baharı’nın getirmiş olduğu istikrarsızlık döneminde, etkisini arttırdığı ve bu örgütün Suriye ve Irak’ı birleştirerek Ortadoğu’nun merkezinde bir şeriat devleti kurmak istediği belirtildi. Suriye, Irak, Lübnan ve Libya gibi Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra kurulan devletlerde, IŞİD’in hakimiyeti dışında kalan alanlarda de facto (fiili olarak) pek çok devletin görülmesinin mümkün olduğu anlatıldı. Suriye’nin kuzeydoğusunda ve Irak’ın kuzeyinde bulunan Kürt yönetimleri ile Esed’e bağlı bulunan Şam çevresinde ve Akdeniz kıyısındaki şehirlerin oluşturduğu Nusayri azınlık yönetimindeki bölgeler potansiyel de facto devletler olarak örnek gösterildi.

London School of Economics Üniversitesi’nden Prof. Fawaz Gerges’in görüşlerinin verildiği analizde, Ortadoğu’daki kargaşa, mezhepsel ve etnik farklılıkları gidermek için hükümet sistemlerini yeniden şekillendirme amacıyla devam eden bir şiddet süreci olarak değerlendirildi. Mevcut düzenin paramparça bir hale geldiğini söyleyen Prof. Gerges, “Ne kadar çok insan mevcut sistemi yeniden düzenlemeye, yapılandırmaya çalışırsa, sistemin o kadar çok çöktüğü fark ediliyor.” dedi.