Amerikalı uzman: “Facianın sorumlusu yanlış gaz maskesi”

ABD Maden Güvenliği Komitesi Başkanı Randall Harris, Somalı madencilerin kullandığı gaz maskelerinin kömür madenleri için kesinlikle uygun olmadığını söyledi. Sadece havadaki kirli dumanı filtrelemeye yarayan bu maskelerin belli bir oksijen oranının altında hiç bir işe yaramayacağını ifade eden Harris, Amerika’daki kömür madenlerinde bu maskelerin kullanımına izin verilmediğini belirtti. 

ABD Eyaletlerarası Madencilik Komisyonu’na bağlı Maden Güvenliği Komitesi Başkanı Randall Harris, yaklaşık 40 yıldır madencilik sektörünün içinde. Görevi gereği Avrupa ve Güney Amerika’da bir çok ülkeye seyahat gerçekleştiren Harris, Enerji Bakanlığı’nın daveti üzerine daha önce Türkiye’ye de giderek uzmanlarla sektördeki yeni teknolojilerin ele alındığı bir dizi görüşme gerçekleştirmiş. Soma’da yaşanan maden kazasını da yakından takip eden Harris’in dikkatini, kaza sonrası sağ kurtulan madencilerin taşıdığı güvenlik ekipmanları çekmiş.

“MASKE 15-16 DAKİKA İDARE EDER, OKSİJENSİZ ORTAMDA İŞE YARAMAZ”

Soma faciasını Zaman Amerika için değerlendiren Harris, madende bulunan gaz maskelerinin havadaki dumanı filtre eden ‘ferdi kurtarıcı’ adlı basit cihazlar olduğunu söyledi. Harris’e göre Soma’daki gaz maskeleri sanılanın askine 45 dakika değil sadece 15-16 dakika kadar idare edebiliyor. Ayrıca söz konusu cihazlar havadaki pis dumanı filtrelediği için oksijen oranının yüzde 20’den düşük olduğu ortamlarda hiç bir işe yaramıyor.

Gaz maskelerinin yüzde 2 karbonmonoksitli ortamlarda bir saat boyunca kullanılabileceğini ifade eden Harris, “Eğer yüzde 5’lik bir oran varsa bu süre çok daha az olacaktır.” dedi. Söz konusu oranın çok düşük olduğunu belirten Harris, “Eğer yoğun bir caddenin köşesinde duruyorsanız ve trafik sürekli akıyorsa arabalardan yükselip size ulaşana yakın bir karbondioksit miktarından bahsediyoruz” dedi.

Söz konusu gaz maskelerinin kömür madenleri için asla uygun olmadığını dile getiren Harris, ABD’de bu tür ürünlerin kıullanımına izin vermediklerini söyledi. Harris, “Bu maskeler, kömür madeni dışındaki madenlerde kullanılıyor. Mineral, kaya veya altın madenciliği yapıyorsanız, madenin tümünün yanma durumu yoksa, karbonmonoksit sadece yanan belli bir bölümde meydana gelecektir. Böyle durumlarda 15-16 dakika muhtemelen sizin için yeterli olacaktır.” diye konuştu. Soma’da kullanılan maskelerin ABD ve Çin’de üretilen farklı versiyonları bulunduğunu ifade eden Harris, görüntülerdeki maskelerin Çin’de üretilenlere daha çok benzediğini söyledi. 

“ABD’DEKİ MADENLERDE HER 30 DAKİKADA BİR GAZ MASKESİ VAR”

Harris, ABD’de kullanılan güvenlik ürünleri konusunda da bilgi verdi. Madenlerde kullanılan gaz maskelerinin yaklaşık 700 dolar maliyeti olduğunu söyleyen Harris, bu maskelerin Soma’da kullanılanların aksine temiz hava ve oksijen desteğine ihtiyaç duymaksızın solunan ve geri bırakılan havayı kendi içinde dezenfekte ettiğini söyledi.

Ürünün bir saat kadar kullanılabildiğini ve dışarıdaki hava ile hiçbir şekilde temas etmediğini vurgulayan Harris, şöyle konuştu:

“Madenlerde her 30 dakika mesafede bunlardan kasalarca var. Eğer bu maskelerden bir tanesini yanınızda taşıyorsanız ve maden içinde yürüyorsanız yeni bir tanesini sadece 30 dakika içinde edinebilirsiniz. Eğer sizdeki maskenin o an değişmesi gerektiğini hissediyorsanız bırakıp yenisiyle değiştirebilirsiniz. Ya da yeni kasadaki yeni maskeyi yedek olarak yanınıza alabilirsiniz. Bu sayede madenden dışarı çıkmak için her zaman yeterli oksijen edinebilirsiniz.” 

“DOĞRU BİR GAZ MASKESİYLE MADENCİLERİN HEPSİ KURTULABİLİRDİ”

Soma’daki kazayı değerlendiren bir diğer isim ise Southern West Virginia Üniversitesi Maden Eğitimi Akademisi ve Enerji Teknolojileri Başkanı Carl Baisden oldu. Baisden, aynı zamanda ABD’deki en iyi maden kurtarma ekibi olarak gösterilen Maden Kurtarma Özel Kuvvetleri 1’i yönetiyor.

Baisden, Soma’daki madencilerin kullandığı gaz maskeleri için “Yüzünüze dumanı süzmesi için koyduğunuz küçük bezlere benziyor.” dedi. Soma’da sadece basit güvenlik ürünlerinin olduğuna dikkat çeken Baisden, “Biz yüzde sıfır oksijen oranında dahi çalışabilen farklı çeşitte kurtarıcılar kullanıyoruz.” şeklinde konuştu. Biraz ek maliyetle çok daha ileri bir koruma sağlanabileceğini belirten Baisden, “Soma’da bir patlamanın olmadığı ve ölümlerin sadece duman nedeniyle gerçekleştiği varsayımıyla söyleyebilirim ki bu madenciler eğer ABD’de kullanılan ürünlere sahip olsalardı, kurtulabilirlerdi.” ifadelerini kullandı.

“KAZALAR OLAĞANDIR, FACİALAR DEĞİL”

Son olarak Başbakan Erdoğan’ın ‘Bunlar olağan şeyler’ şeklindeki ifadelesini değerlendiren ABD Maden Güvenliği Komitesi Başkanı Randall Harris, “Bu doğru bir ifade. Kazalar olur. Olmayan şeyler facialar. Burada bir facia var. Facialar insanların yaptığı kötü kararlardan dolayı olur. Kötü kararlarla kazalar faciaya dönüşür. Madencilerin kaçması için uygun kurtarma ekipmanlarına sahip olunmaması bir kaza değil. Kötü bir hata.” dedi.