Türkiye’ye 13 yılda gelen yabancı sermaye heba edildi

Yabancı yatırımın doğru alanlarda kullanılmaması büyümeye olumsuz yansıdı. 148,2 milyar dolarlık yabancı sermaye girişinin yaşandığı 2003-2014 yılları arasında ortalama yıllık büyüme hızı yüzde 4,7 ile sınırlı kaldı. 5,1 milyar dolarlık yabancı sermaye girişinin yaşandığı 1950–2002’te ortalama büyüme ise yüzde 5,1 oldu.

Türkiye’ye son 13 yılda gelen yabancı yatırım doğru alanlarda kullanılmadı. 2003-2014 yılları arasında Türkiye’ye akan 142 milyar dolarlık sermaye girişinin, sanayiye yatırım yerine sadece inşaat gibi verimsiz alanlara harcanması, büyümeye katkı sağlamadı. Türkiye’ye 2003 öncesinde gelen yabancı sermayenin büyümeye katkısı daha fazla oldu. 5,1 milyar dolarlık yabancı sermaye girişinin yaşandığı  1950–2002 arasında Türkiye’nin ortalama büyüme oranı yüzde 5,1 oldu. Buna karşılık toplam 148,2 milyar dolarlık yabancı sermaye girişinin yaşandığı 2003-2014 yılları arasında ortalama yıllık büyüme hızı yüzde 4,7 ile sınırlı kaldı. Konuyu kişisel internet blogunda değerlendiren eski Hazine Müsteşarı Dr. Mahfi Eğilmez, yabancı sermayenin büyümeye katkısının Türkiye’de tersine işlediğine dikkat çekerek, yabancı sermaye girişinin on kat arttığı halde büyüme oranının düştüğünü belirtti. Eğilmez, “Ekonomi literatürüne olumsuz katkı sayılabilecek nitelikteki bu tuhaf durumun üç nedeni olabilir: Yabancı sermaye verimsiz biçimde kullanılmış olabilir. Büyümede beceriksizlik söz konusu olmuş olabilir. Yabancı sermaye verimsiz kullanıldığı gibi büyümede de beceriksizlik yaşanmış olabilir. Sanki üçüncü şık doğruymuş gibi duruyor.” değerlendirmesini yaptı. Gelen yabancı sermayenin  şimdilerde kâr transferlerine hız vermeye başladığını aktaran Eğilmez, büyümeye katkı yapmayıp sadece cari açığın finansmanına katkı sağlayan yabancı sermayenin bundan böyle cari açığa ek finansman sorunu oluşturacağına işaret etti.

1950–2002 arasında Türkiye’ye doğrudan yabancı sermaye girişi 15,1 milyar dolarla sınırlı kaldı.  Buna karşılık 2003–2014 arasındaki AKP hükûmetleri döneminde  148,2 milyar dolar yabancı sermaye girişi oldu. Böylelikle, 2002 sonrasındaki 13 yılda, önceki 52 yılda gelenin on katına yakın yabancı sermaye gelmiş oldu. Bu paranın Türkiye’ye gelmesinde  dünya genelinde  sermaye hareketlerinin serbest kalarak 2000’li yıllarda gelişme yolundaki ülkelere doğru  akması etkili oldu. Ancak gelen bu para verimli kullanılmadı. Yabancı sermaye girişindeki bu büyük artışın büyümeye niçin pozitif katkı sağlamadığını değerlendiren Mahfi Eğilmez, şu ipuçlarını verdi: “Türkiye’ye 2003’ten itibaren gelen yabancı sermayenin önemli bölümü yeni yatırımdan çok mevcut tesisleri ve şirketleri (özelleştirmeler veya özel kesimin satışı nedeniyle) satın almak için geldi. Dolayısıyla yeni üretim kapasitesi yaratmadı, büyümeye katkıda bulunmadı.  Bir bölümü ise inşaat sektörüne yatırım için geldi ve bir defalık büyüme katkısı yarattı.”